Multilingual Turkish Dictionary English Turkish Phlosef

CASSIRER : English Turkish Phlosef

Ernst Cassirer.
Alman filozofu. Kant felsefesinden hareket eden ve Kant'ın insan zihnindeki a priori kavramların doğal dünyaya şekil verme yollarıyla ilgili temel ilkelerini genişleten Cassirer, bir kavramın çok sayıda tekil örnekten, bireysel varlıktan soyutlama yoluyla elde edildiği görüşüne şiddetle karşı çıkmış ve tıpkı Platon gibi, kavramın, bilgiyi düzenleyen bir araç olarak, tikellerin, bireysel nesnelerin sınıflandırılabilmesi için daha önceden var olduğunu belirtmiştir

CICERO : English Turkish Phlosef

Marcus Tulius Cicero. M.Ö.
Romalı devlet adamı, bilgin, hatip ve yazar. Felsefe öğrenimini, Epikürosçu Phaedros, Stocı Diodotos ve Akademi'ye bağlı Philon'dan almış olan Cicero'nun önemi, Yunan düşüncesini daha sonraki kuşaklara aktarmasından oluşur. Bilgi kuramı açısından, kesinliğe bağlanmak yerine olasılıkların yolunu izlemeyi yeğleyen, buna karşın ahlak alanında, dogmatik bir tavır sergileyip, Stoacılara ve bu arada Sokrates'e yönelen Cicero, Latincenin felsefe dili olarak gelişmesine katkı yapmış ve bu arada, dinsel görüşleri açısından daima agnostik kalmıştır

CLARKE : English Turkish Phlosef

Samuel Clarke.
Newton'un önce öğrencisi, sonra dostu ve savunucusu olmuş olan İngiliz filozof ve ilahiyatçı. Tanrı'nın varlığını, "matematiksel yönteme yakın" bir yöntemle kanıtlamaya çalışmış olan Clarke, ahlak ilkelerinin matematiksel önermeler kadar kesin olduğunu, bundan dolayı inancın yardımı olmadan, yalnızca akıl aracılığıyla bilinebileceklerini öne sürmüştür

COLLINGWOOD : English Turkish Phlosef

Robin George Collingwood.
1943 yılları arasında yaşamış olan ünlü İngiliz filozofu, tarih felsefecisi

COMTE : English Turkish Phlosef

Auguste Comte.
Pozitivizmin kurucusu Fransız filozof. Kartezyen ve Aydınlanma geleneğinin en önemli temsilcilerinden olan Comte'un temel amacı, toplumun reformdan geçirilmesi, toplumun yeni baştan düzenlenmesi olmuştur. Bu amaç, ona göre, toplumu yöneten yasaların bilgisini, toplumu konu edinen bir bilimi gerektirir. Bu bilim için ise, yeni bir bakış açısına, yen bir felsefe anlayışına gerek duyulur. Bu nedenle, Comte arzuladığı toplumsal reform ve düzenlemeyi bilimsel temelleri olan bir felsefe, pozitif felsefe ya da pozitivizm üzerine inşa edilmiş olan bir toplum bilimi geliştirerek gerçekleştirebileceğini düşünmüştür. O, pozitivizmi yalnızca yeni bir felsefe anlayışı, bir düşünce tarzı olarak değil, fakat toplum problemi için temelli bir çözüm olarak öne sürmüştür

CONDILLAC : English Turkish Phlosef

Etienne Bonno de Condillac.
1780 yılları arasında yaşamış ve John Locke'un empirizminden etkilenerek duyumcu bir bilgi kuramı geliştirmiş olan Fransız düşünürü. Duyu algılarından kaynaklanan gözlemlerin bilginin kaynağı olduğu ilkesine dayalı bir duyumculuğu benimseyen Condillac tüm bilgilerin şekil değiştirmiş birer duyum olduğunu savunmuştur. O, bilginin de ötesinde, insanda manevi olan herşeyi, insanın tüm zihinsel faaliyetlerini dış dünyaya ilişkin duyuma indirgemiş ve bu tezini kanıtlamanın yollarını aramıştır

CONDORCET : English Turkish Phlosef

Marquis de Condorcet. Aydınlanmanın
1794 yılları arasında yaşamış olan ünlü düşünürü. İnsanın yetkinleşebileceğine ve insanlığın sonsuzca ilerleyebileceğine inanan Condorcet, ilerlemeye duyduğu bu inancı, İnsan Zekasının İlerlemeleri Üzerine Tarihi bir Tablo Taslağı adlı eserinde dile getirmiştir

CROCE : English Turkish Phlosef

Benedetto Croce.
1952 yılları arasında yaşamış olan,
yy.'ın ilk yarısının en önemli İtalyan filozoflarından, estetik tarihinin en önemli düşünürlerinden biri. Klasik romantik felsefenin rasyonalizmini örnek alan bir tin felsefesi geliştirmiş ve tinin tek gerçek olduğunu savunmuş olan Croce'ye göre, ten kendisini diyalektik bir biçimde, düşünce ve eylem olarak iki basamakta gerçekleştirir. Bunlardan düşünce ve eylem basamakları da, kendi içlerinde ikiye ayrılır. Buna göre, birinci basamak sezgi, sezgisel bilgi ya da sanat, ikincisi mantıksal bilgi ya da mantıktır

DARWIN : English Turkish Phlosef

Charles Darwin.
Canlılarda evrimin doğal ayıklanma yoluyla gerçekleştiğini öne süren kuramıyla, bilim ve düşünce tarihinde adeta bir devrim yaratmış olan İngiliz doğa bilimci. Evrim konusunda yeterli kanıt sunarak, canlıların doğal ayıklanma yoluyla çevreye uyum sağladığını açıklamış, ve Türlerin kökeni adlı temel eserinde geliştirdiği görüşleriyle, zamanının bilim ve din çevrelerini derinden etkilemiş olan bilim adamı

DEMOKRITOS : English Turkish Phlosef

Sokrates öncesi doğa felsefesinde, atomcu okulun Leukippos'la birlikte kurucusu olan ünlü filozof. Varolan herşeyi sonsuz sayıda atoma ayırmış olan Demokritos'a göre, atomlar sıra ile birleşerek ve ayrılarak bireysel varlıkların meydana gelmesine ya da yok olmasına neden olurlar

DERRIDA : English Turkish Phlosef

Jacques Derrida. 1930 yılında doğmuş olan ünlü Fransız filozofu. Temel eserleri arasında Yazı ve Farklılık, Ses ve Fenomen, Yayılım, Felsefenin Kıyıları, Konumlar, Sokrates'ten Freud ve Ötesine gibi kitaplar bulunan Derrida, çağdaş Avrupa kültüründe zaman zaman postyapısalcılığın, zaman zaman da postmodernizmin en büyük ve en önemli temsilcisi olarak görülmüştür

DESCARTES : English Turkish Phlosef

Rene Descartes.
Modern felsefenin kurucusu olarak ün kazanmış Fransız filozof. Dış dünyadan, varlıktan değil de, özneden yola çıkışı Descartes'ı modern felsefenin kurucusu yapmıştır. İkinci önemli yönü ise, felsefeyi yeni baştan ele alma arzusudur, ki o burada, zamanının yeni yöntem ve bulgularından etkilenmiştir. Bilgi görüşünde akılcı olan Descartes, insan aklının iki temel yetisi ya da gücü bulunduğunu söyler. Bunlardan birincisi sezgi, diğeri tümdengelimdir. Sezgi insan zihninde hiçbir kuşkuya yer bırakmayan ve son derece açık olan bir kavrayış faaliyetidir. Sezgi, Descartes'a göre, özel bir duygudur ve akıl yürütmelerimizde bize yol gösterir, yanıldığımızı ya da doğru bir sonuca ulaştığımızı bildirir. Aklın ikinci gücü olan tümdengelim ise, tam bir kesinlikle bilinen doğrulardan yapılan zorunlu çıkarımdır

DEWEY : English Turkish Phlosef

John Dewey.
1952 yılları arasında yaşamış olan ve aletçilik olarak bilinen felsefe akımının kurucusu ünlü Amerikan filozof ve eğitim kuramcısı, Charles Sanders Peirce ve William James'ın görüşlerinin bir sentezini yapmış olan Dewey, pragmatizmi, mantıksal ve ahlaki bir analiz kuramı olarak geliştirmiştir

DILTHEY : English Turkish Phlosef

Wilhelm Dilthey.
1911 yılları arasında yaşamış ve insan bilimlerinin metodolojisine önemli katkılar yapmış olan Alman filozofu. Doğa biliminin başarıları karşısında, insan bilimlerindeki gelişmeyi açıklayabilmek için tarihselcilikle yaşam felsefesinden kimi öğeleri biraraya getirmiş olan Dilthey, tarihin insan yaşamını anlamada anahtar olduğu inancıyla, insan bireylerinin ve toplumların ancak tarihsel bir çerçeve içinde anlaşılabileceğini öne sürmüş ve dolayısıyla, temelde tarihe ilişkin araştırmayla bu araştırmanın uygun yöntemleri üzerinde durmuştur

DIOGENES : English Turkish Phlosef

Laertios Diogenes. Eski Yunan felsefesinin tarihini aktaran kitabıyla ün kazanmış olan Yunanlı felsefe tarihçisi. Laertios'un önemi, Ünlü Filozofların Yaşamları, Öğretileri ve Deyişleri adlı eserinin, antik Yunan felsefesiyle ilgili ikinci elden bilgi kaynaklarının birincisi ve en önemlisi olmasından kaynaklanmaktadır

DIONISOS : English Turkish Phlosef

Sahte Dionisos. M.S. beşinci yüzyıl ortalarında yaşamış olan ve gerçek kişiliğini gizlemiş olan Hıristiyan düşünürü. Ortadoğu'da, muhtemelen Suriye'de yaşamış ve eserlerinde, kendisini Aziz Paul'un izleyicisi olarak tanıtmış olan filozof, Tanrı'yı bilmenin üç ayrı yolundan söz etmiştir. Tanrı'nın varolan herşeyin aşkın ve fail nedeni olduğunu söyleyen Sahte Dionisos'a göre, Tanrı evreni, kendisinde bulunan örnek ya da arketip İdealar aracılığıyla hiçten ve özgürce yaratmıştır. Tanrı, buna ek olarak final ya da ereksel nedendir, çünkü İyi olan varlık, en yüksek İyilik olarak, iyiliği özleyen tüm varlıkları kendisine çekimler. Sahte Dionisos, yaradılış konusunda, Patriktik felsefenin, Aziz Augustinus'ta doruk noktasına çıkan Platoncu ve Yeni-Platoncu geleneğine uygun olarak, türümden söz etmiş, Hıristiyanlığın yaratılış öğretisini, Plotinos'un türüm öğretisiyle birleştirmiştir

DUHEM : English Turkish Phlosef

Pierre Maurice Marie Duhem.
Fransız matematikçi, fizikçi ve felsefeci. Formel bir bilimsel kuram anlayışı geliştirmiş olan Duhem, bilimsel bir kuramın, bize deneyin gelecekteki seyrini önceden kestirme olanağı veren yararlı bir kalkül olduğunu, fakat öğelerinin dış dünyada hiçbir şeye karşılık gelmediğini ya da hiçbir şeye referansta bulunmadığını iddia etmiştir

EHRIMEN : English Turkish Phlosef

Zerdüştçülüğün ifade ettiği mutlak ikicilikte, iyilik ilkesi ya da Tanrısı olan ahuramazda ile sürekli bir mücadele ya da savaş hali içinde bulunan kötülük ilkesi ya da Tanrısı

EINSTEIN : English Turkish Phlosef

Albert Einstein.
Alman asıllı A.B.D.'li fizikçi.
yüzyılın başlarında geliştirdiği kuramlarıyla ilk kez olarak kütle ile enerjinin eşdeğerliğini kanıtlamış olan Einstein, zaman, mekan ve kütleçekimi üzerine tümüyle yeni düşünme tarzları önermiştir. Einstein, özel ve genel rölativite kuramlarıyla, yalnızca Newton fiziğinden değil, fakat Eukleides geometrisinden de kopuşu simgeleyen büyük bir bilim adamıdır

EL-KINDI : English Turkish Phlosef

Ebu Yusuf Yakub bin İshak el-Kindi.
872 yılları arasında yaşamış ve felsefesinde, Platon, Aristoteles ve Plotinus'un görüşlerinin bir sentezini yapmış olan İslam filozofu. Felsefenin yönteminin kanıtlama, kanıtlamanın hedefinin maddeye biçim kazandıran özleri bilmek, felsefenin amacının ise Tanrı'ya erişmek olduğunu öne süren El-Kindi'ye göre, felsefi bilginin ilk basamağı akılyürütmedir. İnsanın akılyürütme yoluyla adım adım basitten bileşiğe ve en yetkin olana doğru yükseldiğini öne süren filozof, varlığa akılcı bir açıdan yaklaştığı için, Tanrı'nın özüne ait sıfatları inkar etmiştir. Tanrı'nın sıfatlarının ancak olumsuz bir biçimde bilinebileceğini savunan El-Kindi'ye göre, Tanrı mutlak Bir'dir. Mutlak varlık olması nedeniyle, Mutlak Bir'in şekli, niteliği, niceliği, maddesi yoktur ve O göreli bir varlık değildir

EMPEDOKLES : English Turkish Phlosef

Sokrates öncesi doğa felsefesinin son dönem filozoflarından. Evrende gerçekte yalnızca toprak, su, hava ve ateş gibi dört öğenin varolduğunu, bu öğelerin ezeli ve ebedi olduğunu savunan Empedokles'e göre, geri kalan herşey, evrendeki tüm diğer varlıklar, bu dört öğenin değişen oranlardaki birleşmesinden meydana gelir. Nefret, etkisiyle her öğenin kendisini, diğer öğelerden ayırmaya çalıştığı; aşk ise, bileşik yaratıklar meydana getirmek için, bir öğeyi diğer öğeyle karıştıran güçtür

ENGELS : English Turkish Phlosef

Friedrich Engels.
1895 yılları arasında yaşamış ve hayatı boyunca Marks'ın çalışma arkadaşı olmuş olan düşünür

EPIKTETOS : English Turkish Phlosef

135 yılları arasında yaşamış olan Stoalı filozof ve ahlakçı. Azad edilmiş bir köle olan Epiktetos'un Stoacılığının temelinde, özgürlük, tanrısal kayra, insanlık ve ahlak düşüncesi bulunur. Kendisine bilge kişi olarak Sokrates'le Diogenes'i örnek almış olan Epiktetos, temelde ahlak ile ilgilenmiş ve gerçek eğitimin, bütünüyle bireye ait olan tek şeyin bireyin iradesi ya da amacı olduğunu kavramaktan başka bir şey olmadığını iddia etmiştir. İnsan, ona göre, iradeden bağımsız olan iyi ya da kötü hiçbir şey bulunmadığını öğrenmeli ve olayları öngörmeye ya da yönlendirmeye kalkışmayıp, yalnızca onları anlama çabası göstermelidir

EPIKÜROS : English Turkish Phlosef

270 yılları arasında yaşamış ve felsefesi, Hellenistik dönemin diğer öğretileri gibi, daha çok ahlak ağırlıklı bir sistem kurmuş olan Yunanlı düşünür

ERASMUS : English Turkish Phlosef

Diderius Erasmus.
1536 yılları arasında yaşamış olan, Kuzey Avrupa Rönesans'ının önemli ustası ve klasik edebiyat araştırmacısı, hümanist bilgin ve ilahiyatçı