English Turkish Phlosef
HELVETIUS : English Turkish Phlosef
Claude Adrien Helvetius. Aydınlanmanın önemli düşünürlerinden biri olup, Ansiklopedinin hazırlanmasına katkı yapmış olan Fransız filozofu. Helvetius, insan zihninin tüm entellektüel güçlerini, Condillac'ınkine benzer bir indirgeyici analizle, duyum ya da duyu-algısına indirgeme girişimiyle ün kazanmıştır
HERAKLEITOS : English Turkish Phlosef
Parmenides'in durağan ve değişmez varlığına karşı, niteliksel değişme olarak oluşun gerçekliğini öne süren Yunan filozofu. Bilgi bakımından, empirik ya da duyusal bilgiye hiç değer vermeyen Herakleitos, gözlerin ve kulakların kötü tanıklar olduğunu öne sürerek, rasyonalizmin savunuculuğunu yapmıştır. Çok şey bilmeye, ansiklopedik bir bilgiye karşı çıkan, çok şey bilmenin akıllı olmayı öğretmediğini söylemiştir. Siyasi alanda, demokrasi karşıtı eğilimlerini, çoğunlukla geniş halk yığınlarına karşı duyduğu nefretle birleştiren ve "bir kişinin, yetkin biriyse eğer, kendisi için, on bin kişiden daha değerli olduğunu" söyleyen Herakleitos'un metafiziğinin en önemli tezi, hiç kuşku yok ki, çatışma ve savaşın herşeyin babası olduğu düşüncesidir. Ona göre, karşıtların savaşı, varlık ya da oluşun tek ve en önemli koşuludur. Zira bu savaş olmasaydı, hiçbir şey varolmayacaktı. Bundan dolayı, varlıkların doğuş ya da varlığa gelişi, birbirlerine karşıt olan ve dolayısıyla birbirlerini varlıkta tutan karşıtların çatışmasına bağlıdır. Herakleitos kendisinden önceki filozofların boşu boşuna evrende kalıcılık ve süreklilik aradıklarını, oysa evrende kalıcılık bulunmayıp, mutlak bir değişmenin söz konusu olduğunu öne sürmüştür. Nehir akıp gittiği için, o aynı nehre iki kez giremeyeceğimizi belirtir. Evrende hiçbir nesne, nesnelerin hiçbir özelliği yoktur ki, değişmeden aynı kalsın. Herşey bir başka şeyin yıkımı ve ölümü sayesinde varlığa gelmekte ve daha sonra yok olup gitmektedir. Evrendeki tüm öğeler arasında sürekli bir çatışma ve savaş hali vardır ve değişmeyen tek şey, bu değişme halinin sonucu olan kozmik denge durumudur
HERDER : English Turkish Phlosef
D. G. Herder. Gerçek bir tarih felsefesinin bir anlamda kurucusu sayılabilecek olan
yüzyıl Alman düşünürü. Tarihte, belirleyici öğenin genel olarak insan değil de, şu ya da bu türden insanın genel özellikleri olduğunu savunan ve bu iddiasıyla da, aynı zamanda antropolojinin babası olarak görülen Herder, organik bir doğal evrim görüşü geliştirmiştir. Bu anlayışa göre, doğa da tarih de, sürekli olarak dönüşen, yani oluş hali içinde olan alanlardır. Tarih, doğanın bir alanı olmakla birlikte, tarihsel olaylar, doğal olaylar gibi, kesin bir yasalılık ve nedensellik taşımaz. Zira, tarihi belirleyen en önemli öğe, genellik değil de, bireyselliktir. Tarihte yasalar aramaktan vazgeçilmelidir, her tarihsel olay bir kez ortaya çıkan bir gerçekliktir
HOBBES : English Turkish Phlosef
Thomas Hobbes.
1679 yılları arasında yaşamış ve daha çok siyaset felsefesi alanındaki görüşleriyle ün kazanmış olan İngiliz düşünürü. Temel eseri, Leviethan'dır. Bilginin kaynağı ve sonuçları itibariyle deneysel olduğunu, tüm bilgilerimizin temelinde duyumların, duyu deneyinin bulunduğunu, zaman ve mekanın yalnızca hayali tasarımlar olduğunu, felsefenin ise sonuçlardan nedenleri, nedenlerden sonuçları çıkarsama faaliyetine karşılık geldiğini öne süren Hobbes, yaşadığı süre içinde, biri entellektüel, diğeri siyasi olan iki devrime tanıklık etmiştir. Bu devrimlerden siyasi olanı, yani mutlak monarşinin parlamenter demokrasinin temsili kurumlarıyla sınırlanması söz konusu olduğundu, Hobbes tam bir karşı devrimcidir. Buna karşın entellktüel devrim, yani Ortaçağın Tanrımerkezli ve Aristotelesçi dünya görüşünün bırakılarak, yeni doğa bilimleriyle, mekanik açıklamanın ve deneysel yöntemin benimsenmesi söz konusu olduğunda, o tam bir devrimcidir
HOLBACH : English Turkish Phlosef
Paul Henri Baron d'. Yeni ve özgün bir düşünce geliştirmemiş olmakla birlikte, Lamettrie tarafından kurulmuş olan Fransız maddeciliğini daha ayrıntılı ve kesin bir sistem haline getirmeye çalışmış olan filozof.
1789 yılları arasında yaşamış olan Holbach'ın temel eseri Systeme de la Nature (Doğa Sistemi)'dir
HSÜN : English Turkish Phlosef
M.Ö.
288 yılları arasında yaşamış ve insanın doğası konusunda, çağdaşı Mensiyüs'ün tam tersi görüşler ileri sürmüş olan Çinli düşünür. İnsanın doğuştan kötü olduğunu, iyiliğinin bir yapmacıktan başka bir şey olmadığını savunan Hsün Tse, diğer Çinli düşünürlerin doğaya pek önem vermeyip, tüm dikkatleri insanın kendi içine yöneltme tavır ve kendi iç doğamızı dinleme önerilerine karşıt olarak, doğaya egemen olmanın önemine işaret etmiş, doğanın kendi amaçlarımız için sömürülmesini istemiştir
HUME : English Turkish Phlosef
David Hume.
1776 yılları arasında yaşamış olan ünlü İngiliz filozofu. İnsan zihninde olup bitenleri Newton'un deneysel yöntemini uygulayarak, yeni bir insan bilimi kurmayı ve geliştirmeyi öneren Hume, tüm iyi niyetine ve yüksek amaçlarına rağmen, İngiliz empirizminin temel tezlerini koruduğu için son çözümlemede kuşkuculuğa düşmekten kurtulamamıştır. Bizim yalnızca, kendi zihnimizde doğrudan ve aracısız olarak tecrübe ettiğimiz ideleri, duyum ve izlenimleri bilebileceğimizi, bilgide kendi zihnimizin ötesine geçemediğimizi ve bundan dolayı herhangi bir şeyin insan zihninden bağımsız olarak varolduğunu söyleyemeyeceğimizi belirten Hume, insan zihnini bilgi bakımından analiz ettiği zaman, insan zihninin tüm içeriklerinin bize duyular ve deney tarafından sağlanan malzemeye indirgenebileceğini görmüştür, bu malzeme ise algılardan başka hiçbir şey değildir
HUSSERL : English Turkish Phlosef
Edmund Husserl. Çağımızda fenomenoloji olarak bilinen çağdaş felsefe okulunun kurucusu olan ünlü Alman filozof. 1859 yılında, Moravya'da dünyaya gelmiş olan Husserl, önce matematik tahsil etmiş ve daha yirmi üç yaşındayken, ünlü bir matematikçinin asistanı olmuştur. O, daha sonra psikoloji alanına da yönelmiş, bu alandaki çalışmalarının da etkisiyle, yeni ve orjinal bir öğreti meydana getirmiştir. Bilimsel aklın, pozitivist düşünüşün, ahlaki ve kültürel değer alanını da kapsayan yayılmacılığına, pozitivizm ve doğalcılığın doğa bilimlerinden hareketle oluşturduğu bir değer ve yaşama felsefesine karşı çıkmış olan Husserl, "tin"in doğal dünyanın nesneleriyle aynı tür ya da düzeyden bir varlık olmadığını ve dolayısıyla, doğa bilimlerinde geçerli olan aynı açıklama kategorilerine tabi tutulamayacağını savunmuştur
IBNHALDUN : English Turkish Phlosef
İbn Haldun.
Ünlü İslam tarihçisi ve düşünürü. Temel eseri Mukaddime olan İbn Haldun, bir tarihçi olarak deneye, gözleme dayanan, konusu kültür varlıkları ve toplumsal yaşam olan, toplumun geçimini, kültür aşamalarını, iç yapısını, geçirdiği değişim ve dönemleri inceleyen bilim olarak tanımladığı tarih biliminde, önemli bir kilometre taşı oluşturur. Devletle toplum arasındaki bağ, onu göre, maddeyle form arasındaki ilişkiye benzer. Nasıl ki madde formdan, form da maddeden ayrı olarak varolamazsa, aynı şekilde devlet ve toplumdan birinin olmadığı yerde, diğeri de olamaz. Bundan dolayı toplumda başlayan dağılma devlete, devletteki dağılma topluma yayılır. Devlet, yapısı gereği bir organizmaya benzer; küçük birimlerin bir araya gelişiyle doğar, ilk çocukluk ve gençlik çağlarını yaşadıktan sonra, olgunluk dönemine erişir. Devletin en güçlü dönemini gösteren bu çağdan sonra gelen yaşlılık döneminde, kaçınılmaz olarak çözülme ve dağılma başlar. İbn Haldun, kökünü tarih, coğrafya, iktisat ve psikolojiden alan bu determinist devlet ve tarih görüşünü, tavırlar ya da aşamalar kuramıya ifade etmiştir. Bu aşamalar:
Toplumsal dayanışmadan doğan zafer tavrı.
Yönetimin tek elde toplanması ve dolayısıyla baskıyla belirlenen istibdat tavrı.
Toplumun barış ve mutluluk içinde yaşamasıyla belirlenen ferağ tavrı.
Devlet yönetimini elinde bulunduranlarda, kurumlar ve ailede çözülmenin başladığı, çöküş aşaması.
İsraf aşaması
IBNMEYMUN : English Turkish Phlosef
İbn Meymun.
1204 yılları arasında yaşamış Musevi düşünür. Museviliği Aristoteles felsefesiyle uyumlu hale getirmeye çalışmış olan İbn Meymun, metafiziğin en yüksek insani faaliyet türü olduğunu, fakat bunun herkese açık olmadığını söylemiştir. Tanrı'nın ve dünyanın doğasına ilişkin sağlam ve gerçek bir kavrayışa, yalnızca felsefenin erişebileceğini öne süren İbn Meymun, Tanrı'nın varoluşunu tümüyle Aristoteles'in koyduğu ilkelere dayanarak kanıtlamıştır
IBNRÜŞT : English Turkish Phlosef
İbn Rüşt. Endülüs'te Kurtuba kentinde doğmuş ve gençliğinde felsefe, matematik, fıkıh, tıp ve kelam çalışıp, uzun yıllar hekimlik yaptıktan sonra, zamanını Aristoteles felsefesine şerhler, yorumlar yazarak geçirmiş ünlü İslam filozofu. Felsefenin temel konusunun varlık olduğunu, felsefenin varolanı, genel bir bütünlük içinde insana verileni incelemeye, açıklamaya çalıştığını savunan İbn Rüşt, bütün varlık türlerinin en tepesinde bulunan yüce bir varlık olarak Tanrı'ya yalnızca var olandan, beş duyu ile algılanıp akıl ilkeleri ile açıklanan varlıklardan yola çıkarak gidebileceğimizi belirtmiştir. Felsefe, varlık kavramı altında toplanan bütün nesneleri konu edinen disiplindir. Felsefe teolojiden bu nedenle önce gelir. Bununlu birlikte, felsefe ve teolojiden her birinin kendisine özgü bir fonksiyonu vardır
IBNSINA : English Turkish Phlosef
İslam dünyasının
1037 yılları arasında yaşamış olan ünlü bilgin ve filozofu. Gençliğinde geometri, mantık, fıkıh, fizik, kelam ve tıp alanlarında çalışmış, daha onaltı yaşında uzman hekim düzeyine yükselmiştir. Çok sayıda eser yazmış olan İbn Sina'nın en önemli eserleri arasında, tıp konusunda Kanun fi't-tıb; felsefe alanında Kitabu'ş-Şifa; felsefe sistemi üzerinde sonradan yaptığı değişikliklerden söz eden Kitab'ul-İşarat ve't-Tenbihat; psikolojiyle ilgili olan Kitabu'n-Nefs bulunur. Eserleri birçok kez Latinceye çevrilmiş olan İbn Sina'nın felsefesi, Yunan filozofları Aristoteles ve Plotinus'un etkileri yanı sıra, kendi özgün ve önemli katkılarını gözler önüne serer
IHVANÜ'S-SAFA : English Turkish Phlosef
İhvanü's-Safa.
yüzyılda Zeyd b. Rifa tarafından, müslümanlar arasında doğa bilimlerine dayanan bir felsefe anlayışı oluşturarak, bilimsel bir zihniyetin yaygınlaşmasını sağlamak ve böylelikle da dini hoşgörüsüzlük ve bağnazlığı önlemek amacıyla kurulmuş olan, dini, siyasi ve felsefi cemiyete verilen ad. İslam ansiklopedistleri olarak da bilinirler. Zamanlarının bütün bilimleriyle dinlerini ve felsefi görüşlerini 51 risalede toplayan İhvanü's-Safa okulu, kendi sistemlerinde Aristoteles'in mantığını, Phytagorasçıların matematiğini, Platon'la Plotinus'un metafiziğini, Sokrates'in ahlakını ve Farabi'nin din felsefesini bir araya getirdikleri için, seçmeci bir bakış açısını ifade eder
IRENEOS : English Turkish Phlosef
Aziz İreneos. 126 yılında doğup, 202 yılında din şehitliği mertebesine yükselmiş olan Hıristiyan apolojisti. Gnostikler için kaleme aldığı Sapkınlara Karşı adlı eserinde, varolan herşeyi yaratmış olan tek bir Tanrı'nın var olduğunu, gökyüzü ve yeryüzünün tek bir yaratıcısının bulunduğunu öne süren Aziz ireneos, Tanrı'nın varoluşunu kanıtlarken, düzen ve amaç kanıtından başka, ortak onay kanıtından da yararlanmıştır
JAMES : English Turkish Phlosef
William James. 1842 yılında New York'ta doğmuş olan ünlü Amerikalı filozof. Amerika'daki ilk psikoloji laboratuvarını oluşuturmuş olan James, doğruluğu ve gerçekliği tek yanlı olarak yalnızca eylemlerin sonuçları ile değerlendiren pragmatizm akımının kurucusudur. Bu akıma göre, gerçeklik ve doğruluk insanın bakış açısından, zihinsel kanaatlerinden ve dolayısıyla eylemlerinden bağımsız değildir. Bundan dolayı, gerçeklik eylemlerin sonuçları, başarıları ve yararlılıklarıyla değerlendirilmelidir. Pragmatizm, "sonuçlar nelerdir?" diye sormakta ve düşüncenin yüzünü, eylem ve geleceğe yöneltmektedir. Nitekim James, yaşamı doğrudan ilgilendiren somut olgulara, eylemlere, insanın yaşamını şimdi ve yakın gelecekte doğrudan etkileyen güç ve eyleme önem vermiştir. O, yararlılıkla, yalnızca bireyin maddi ihtiyaçlarının karşılanmasını değil, aynı zamanda insanın ve toplumun gelişmesine katkıda bulunan herşeyi anlatmak ister. Bu anlamda din, James'e göre, tümüyle doğrudur ve din konusunda, dinin sonuçlarına bakarak yargıda bulunmak gerekir. O, dinin metafizik bir değere sahip olup olmadığını bilmediğini söyler. Fakat din, James'e göre, her durumda yararlı bir varsayımdır
JASPERS : English Turkish Phlosef
Karl Jaspers.
1969 yılları arasında yaşamış olan varoluşçu Alman filozofu. Nietsche'den ve Kierkegaard'dan psikolojisinden esinlenen Jaspers, insanın dünya karşısındaki mümkün tutumlarını, bireyin ölüm, savaş, değişme ve suç gibi durumlar karşısında vermek durumunda olduğu kararları analiz eden, egzistans ya da varoluş problemini akıl aracılığıyla çözümleyecek bir varoluş felsefesi geliştirmiştir. Varoluşla, insanın yaşadığı ve dolayısıyla nesnelleştiriemeyen acı çekme, suçluluk ve ölüm gibi durumlarla sınırlanan ve açığa vurulan insanlık halini anlayan Jaspers'e göre, bu nihai durumlar bilimsel düşüncede gözden kaçırılır, ya da bir takım paradoks ve antinomilerle ifade edilir. Oysa bu tecrübeler, empirik bene ilişkin bilgimizin eğretiliğini ve dünyasal varoluşumuzun güvenilmezliğini gösterir. Gerek kilise, gerekse partinin insanları özgür değil de, eşit yapmaya çalıştığını söyleyen filozof, gerçek varoluşunu yaşayamayan insanın başkaları tarafından kurulmuş olan bu çadırdan çıkabilmesi, kabuğunu yırtabilmesi için üç zorunlu koşul bulunduğunu söyler; yalnızlık, cesaret ve savaş. Kitlesel duygudaşlık içinde sevgiyi kaybeden insan, yalnız olabilmelidir. Bununla birlikte , önce yalnızlık ve başkalarını özleme paradoksunu cesaretle yaşama zorunluluğu bulunmaktadır. Bu iki koşulu gerçekleştiren insanın savaşacağı üç şey vardır: ölüm, acı çekme ve suç. Gerçek bir varoluş düzeyine yükselmek, egzistans olabilmek sorumlu olmaktan geçer. Bir inanç ahlakı geliştiren Jaspers, insanın varoluşunu gerçekleştirebilmesi için, bilimi aşarak "mutlak" ya da "Tanrı"ya gitmesi gerektiğini söylemiştir. Varoluşunu bu yolla kuran insan, ona göre, ahlaksal bakımdan doğru olanı da bulmuş olur
KANT : English Turkish Phlosef
Immanuel Kant.
Ünlü Alman filozofu. Modern felsefenin gelişim seyrine uygun olarak epistemolojiyi ön plana çıkartmıştır. Kant'ın gözünde bilim, öncülleri kesin olan ve yöntemleri, ancak Hume'unki gibi felsefi bir kuşkuculuk benimsendiği zaman, sorgulanabilen evrensel bir disiplindir. Bilim yansızdır ve nesneldir. O, felsefedeki ilk ve temel misyonunun bilimi temellendirmek, daha sonra da ahlakın ve dinin rasyonelliğini savunmak olduğuna inanmıştır. Bu amacı gerçekleştirmek için, hem Descartes'ın rasyonalizminden ve hem de Hume'un empirizminden önemli gördüğü öğeleri alarak, transsendental epistemolojik idealizm diye bilinen kendi bilgi kuramını geliştirmiş, yükselen bilimin felsefi temellerini gösterdikten sonra, özgürlük ve ödev düşüncesine dayanarak Hıristiyan ahlakını savunma çabası vermiştir. O, fenomenal gerçeklikle, yani bizim duyular aracılığıyla tecrübe ettiğimiz dünya ile numenal gerçeklik, yani duyusal olmayan ve akılla anlaşılabilir olan dünya arasında bir ayrım yapmıştır. Kant öğretisiyle bilimsel bilginin olanaklı olduğunu göstererek, Newton fiziğini temellendirir, fakat varlığın genel ilkeleri, Tanrı'nın varoluşu, ruhun ölümsüzlüğü gibi konuları ele alan geleneksel metafiziği olanaksız hale getirir. Çünkü, metafizik alanında, ruh, Tanrı, evren kavramlarını düşündüğümüz zaman, burada duyu-deneyi tarafından sağlanan malzeme bulunmaz. Bilginin iki temel öğesinden biri olan deney, tecrübe öğesi metafizik alanında söz konusu olmadığı için, akıl burada antinomilere düşer. Öyleysi metafizik alanında bilimsel bilgi olanaklı değildir. Bununla birlikte, Kant görünüş-gerçeklik ya da fenomen-numen ayrımını insan varlığına uygulayarak, ahlak olanağını kurtarır
KARNEADES : English Turkish Phlosef
Yeni Akademinin kurucusu olan Yunanlı filozof. M.Ö.
129 yılları arasında yaşamış olan Karneades, bilginin olanaksız olduğunu ve hiçbir doğruluk ölçütü bulunmadığını dile getirirken kuşkucu bir bakış açısı benimsemiştir. Hiçbir şey bilemeyeceğimizi, her kanıtlama, kendileri kanıtlanmak durumunda olan önkabullere dayandığı için, hiçbir şeyi kanıtlayamayacağımızı öne süren filozof, Stoacı felsefeyi ve onların Tanrı'nın varoluşuyla ilgili kanıtlarını şiddetle eleştirmiştir. O, mutlak bir kuşkuculuğu benimsemenin, yargıyı tümüyle aksıya almanın olanaksız olduğunu bildiği için bir olasılık kuramı geliştirmiştir
KHRYSIPPOS : English Turkish Phlosef
Stoa Okulunun, M.Ö.
207 yılları arasında yaşamış olan üçüncü başkanı. Arkesilaos başkanlığındaki kuşkucu Akademi'den Stoacılığa dönmüş olan Khrysippos, Stoacı öğretiyi büyük bir güç ve şevkle işleyip savunmasıyla ün kazanmıştır
KIERKEGAARD : English Turkish Phlosef
Sören Kierkegaard.
1855 yılları arasında yaşamış olup, varoluşçu felsefenin öncüsü olarak tanınan Danimarkalı filozof. Aydınlanmanın geliştirdiği doğa bilimlerini örnek alan Kierkegaard, Aydınlanmanın nesnelliği vurgularken, geleneksel din ve ahlakın hakikatlerine karşı aldığı düşmanca tavırdan rahatsız olarak, öznel hakikatin önemini vurgulamıştır. Hegel gibi, inanç ve aklı, hümanist bir teolojiyle daha yüksek bir düzlemde uzlaştırmaya çalışmak yerine, inançla aklın uzlaşmaz olduğunu savunan ve inançla akıl arasındaki yarığı daha da genişleten Kierkegaard, fideizm yoluna girmiştir. Başka bir deyişle rasyonalist bilgi görüşüne karşı çıkan, nesnel bilgi idealinin içsel yaşama, bireyin öznel deneyimine kör olduğunu savunan, onun insan yaşamını anlamaya hiçbir katkısı olmadığını söyleyen Kierkegaard'a göre, rasyonalist sistemler gerçekliğin tümünü bir düşünce sistemi içine sıkıştırır, herşeyi akla indirger; akıl dışındaki öğeleri ve hepsinden önemlisi varoluşu unutur. Varoluş terimini Kierkegaard insan için kullanır, zira varolmak belirli bir şey olmak, çabalayan, alternatifleri hesaba katan, seçen, karar veren bir birey olmak anlamına gelir. Gerçek felsefe, ancak varoluş felsefesi olabilir, yani felsefe derinden derine kişisel bir özellik taşımalıdır. Felsefe genel olana değil, özel olana, nesnel değil, öznel olana yönelmelidir. O, insanın içinde bulunduğu bayağı durumu ve çıkış yolunu, estetik varoluş tarzı, ahlaki varoluş evresi ve nihayet dini varoluş tarzından meydana gelen üç ayrı varoluş evresiyle göstermeye çalışmıştır. Ona göre, her insan gerçekleştirmek durumunda olduğu bir öze sahiptir. Bu öz ise, insanın Tanrı'yla ilişki içinde olması olgusu tarafından belirlenir
KLEMENT : English Turkish Phlosef
Gerçek adı Titus Flavius Klemens olup,
219 yılları arasında yaşamış Hıristiyan düşünür. Aklı inanca, felsefeyi dine tabi kılan ve daha sonra St. Augustinus ve St. Anselmus'ta ön plana çıkacak olan credo, ut intelligam tavrının ilk örneğini gözler önüne seren Klement'i daha önceki Kilise Babalarından ayıran en önemli husus, onun Yunan felsefesine duyduğu sevgi ve hayranlıktır. Ona göre, felsefe, tümüyle tanrısal bir ürün olup, bilgeliği tüm kavim ve uluslar için parlayan Tanrı'nın kayrasının bir iyiliğidir. Klement, felsefe ile ilgili tüm bu olumlu değerlendirmelerine karşın, Yunan felsefesini Hıristiyanlık için bir hazırlık, Yunan dünyasının vahye dayalı din için eğitilmesi olarak görmüştür. Felsefe, onun gözünde, yalnızca Hıristiyanlık için bir hazırlık değil, fakat Hıristiyanlığın anlaşılmasına katkıda bulunacak bir yardımcıdır. Öte yandan, negatif teolojinin, via negativanın ilk örneğini vermiştir. Başka bir deyişle, Klement'e göre, biz Tanrı'nın ne olduğunu hiçbir zaman bilemeyiz, fakat yalnızca onun ne olduğunu bilebiliriz
KOPERNIKUS : English Turkish Phlosef
Nikolaos Kopernikus.
1543 yılları arasında yaşamış olan, modern astronominin kurucusu ünlü Polonya'lı astronom. Batlamyus'un yer merkezli sistemine karşı çıkan Kopernikus, Eukleides'in çağdaşı Aristarkos tarafından geliştirilmiş olan güneş merkezli sistemi canlandırmış ve böylelikle de, bilimsel düşüncenin doğuşu ve gelişmesinde gerçek bir dönüm noktası oluşturmuştur
KSENOPHANES : English Turkish Phlosef
M.Ö.
475 yılları arasında yaşamış olan Yunanlı filozof. Ksenophanes, daha çok Elea Okulunun çokluğu inkar edip, birliği savunan metafiziğini, din felsefesi alanına uygulayışıyla, çoktanrıcı bir din anlayışına ve antropomorfik bir Tanrı anlayışına karşı çıkarak öne sürdüğü kişisel olmayan, tek bir Tanrı anlayışıyla ün kazanmıştır
KUHN : English Turkish Phlosef
Thomas Kuhn. Klasik bilim görüşüne şiddetle karşı çıkan Amerikalı çağdaş bilim felsefecisi. Geleneksel bilim yorumunun tarihsel temelleri olmadığını savunan Kuhn, bilimsel ilerlemenin devrimci yapısını vurgulayan, bilimsel devrimin belli bir kuramsal yapının terkedilerek, yerine yeni bir yapının yerleştirilmesinden oluştuğunu, bilimsel ilerlemede bilim üreten bilimsel topluluğun sosyolojik özelliklerinin önemli bir rol oynadığını savunan yeni bir görüş ortaya atmıştır. O söz konusu bilim ve bilimsel ilerleme görüşünü, bilimin ilerleme tarzı konulu tablosunda açıklamıştır. Bu tablo, bilim öncesi dönem- olağan bilim- bunalımlar- devrim- yeni olağan bilim- yeni bunalımlar gibi temel öğelerden oluşur. Buna göre, her bilim dalı, kendi tarihinde, bir bilim öncesi dönem yaşar. Sonra, bilim adamlarından birinin kuramı kendisini kabul ettirir. Kuhn, işte bu kuram, yöntem ya da varsayıma paradigma adını verir. Paradigmaya bağlı olarak çalışanlar, Kuhn'un olağan bilim dediği şeyi icra ederler. Ona göre, olağan bilim döneminde, paradigma tarafından çözülemeyen birtakım anomaliler, problemler ortaya çıkar ve bilim bir bunalım dönemi içine girer. Bu bunalım dönemi içinde, genç bir bilim adamı, ortaya yeni bir kuram, daha doğrusu bir paradigma atarak, bilimsel devrimi başlatır
LACAN : English Turkish Phlosef
Jacques Lacan.
1981 yılları arasında yaşamış ve psikanalizin kurucusu Freud'dan çok etkilenmiş olan ünlü Fransız psikanalisti. Yaşamının büyük bir bölümünde Freud'a dönüşün gerekliliğini vurgulayan Lacan, psikanalizin kurucusuna itibarını yeniden kazandırmaya çalışmıştır. O, Fransa'da Kojeve'in Hegel üzerine derslerini izlemiş, Heidegger'i okuyarak yeniden yorumlamış ve psikanalizi felsefi kavramlarla zenginleştirerek daha anlaşılır hale getirmenin mücadelesini vermiştir
- Azerbaijani
- Azerbaijani To Azerbaijani
- Azerbaijani To English
- Azerbaijani To Persian(Farsi)
- Turkish
- Turkish To Turkish
- Turkish To English
- Turkish To Germany
- Turkish To French
- English
- English To Azerbaijani
- English To Turkish
- Germany
- Germany To Turkish
- French
- French To Turkish
- تورکجه
- تورکجه To Persian(Farsi)
- تورکجه To تورکجه
- Persian(Farsi)
- Persian(Farsi) To Azerbaijani