Multilingual Turkish Dictionary

Ottoman Turkish

Ottoman Turkish
EBALİS : Ottoman Turkish

(Ebâlise) (İblis. C.) İblisler, şeytanlar

EBARİK : Ottoman Turkish

Balçıklı, kumlu yer. * (Ebrak. C.) Alaca atlar

EBATİH : Ottoman Turkish

(Ebtah. C.) Kumlu dereler ve ırmaklar

EBATİL : Ottoman Turkish

(Ubtule. C.) Beyhude, bâtıl, hurâfe, mantıksız, hakikatsız şeyler

EBATIL : Ottoman Turkish

Böğürler, yanlar

EBAZER : Ottoman Turkish

(Bak: Ebu Zerr-i Gıffarî)

EBAZİR : Ottoman Turkish

(Ebzâr. C.) Yemeklere katılan baharatlar, kurumuş kekikler

EBB : Ottoman Turkish

(C.: Abâb) Kuru ot. Taze ot. * Mer'a, otlak, çayır. * Kavga etmek veya bir yerden gitmek için hazırlanmak

EBBAL : Ottoman Turkish

Deve çobanı

EBBALE : Ottoman Turkish

Bir yüklük odun. * Bir kısım halk. Cemaat. Cemiyet

EBBAR : Ottoman Turkish

İğneci. İğne yapan veya satan kimse

EBBAZ : Ottoman Turkish

Kaçma, ürkme. * Sıçrayıp atlayan karınca

EBBED-ALLAH : Ottoman Turkish

(Allah ebedî, dâim eylesin!) mânasına bir dua

EBCED : Ottoman Turkish

Arabça Eski Sâmi alfabesindeki harf sırasının sayı değerine göre tertiplenmesinden meydana gelen birinci kelime. Bu tertip İbrâni ve Süryâni Alfabesindeki harfleri içine alır. İbâredeki kelimelerin sırası ve harflerin rakam değerleri şu suretle gösterilmektedir. $(Ebced) $(Hevvez) $(Hutti) $(Kelemen) $(Sa'fes) $(Kareşet) $(Sehaz) $(Dazig)Bu sekiz kelime bütün huruf-u hecâ denen yirmi sekiz harfi içine almış ve sıra ile eliften gayn harfine kadar, birden bine kadar her harfte aşağıdaki sıra ile gösterildiği gibi değerler verilmiştir. Elif: 1, Bâ: 2, Cim: 3, Dal: 4, He: 5, Vav: 6, Ze: 7, Ha: 8, Tı: 9, Yâ: 10, Kef: 20, Lâm: 30, Mim: 40, Nun: 50, Sin: 60, Ayn: 70, Fe: 80, Sad: 90, Kaf: 100 Rı: 200, Şın: 300, Te: 400, Se: 500 Hı: 600, Zel: 700, Dad: 800, Zı: 900, Gayn: 1000 Şimdiki Arabcada alfabe bu sırayı tutmuyorsa da harflerin rakam gibi kullanıldığı zaman, yine eski sıraya uymak için Ebced sırasını da devam ettirmişlerdir. Hem birbirine benzeyen harfler bu sırada dizilmiştir. Eskiden İslâmlarda matematik ve fizikte bu harflerin rakam yerine kullanıldıklarını biliyoruz

EBCED : Ottoman Turkish

Arap harflerinin diziliş sırası, bu harflerin rakam olarak değerlerinden yola çıkılarak yapılan hesap

EBCED HESABI : Ottoman Turkish

"Ebced harf tertibinde görüldüğü gibi, Kur'ân-ı Kerim daha nâzil olmadan harflere rakam değeri verilerek tarih yazılır ve hâdiseler kaydedilirdi. Bundan böyle Arab, Fars ve Türk Ebediyatında hâdiselerin tarihleri Ebced hesâbı ile yazılırdı. Birçok muharebe, zafer, büyüklerin doğum ve ölümü, yüksek mevkilere geçiş, câmi, köprü, çeşme yapılış ve açılış tarihleri bu hesaba uyularak mısralarla ifade edilirdi. İşte bu ebcede göre harflere sayı değerleri verilerek kuvve-i kudsiye sâhibi ve büyük evliya ve allâmelerden ve ehl-i sünnet ve cemaat eshabı birçok müellifler, Kur'ân-ı Kerim'den, âyet ve hadis-i şeriflerden de mânalar çıkarmışlardır. Ebced hesabının Kur'ân'a tatbikinden çıkan şudur ki: Kur'ân'ın her kelimesi ve kelimelerdeki her harf bile Allah'ın ilim ve iradesiyle bilhassa belli maksatlarla seçilmiştir. Her harfin bile yerine göre hususi bir vazifesi vardır.Meselâ: Elmalı Tefsiri sh: 3956'da Molla Câmi Merhumdan şu tarihî nakil vardır: Kur'ân-ı Kerim'in 34'üncü sure, 15'inci âyetinde (Beldetün Tayyibetün: $ ""İyi bir beldedir"" ifâdesi ile İstanbul kasdedilmiştir ve İstanbul'un fetih tarihi bu cümlenin ebcedi ile haber verilmiştir.) diye gösteriliyor: Bu cümledeki harfleri sıra ile hesab ederek şu neticeyi görmekteyiz: 2 + 30 + 4 + 400 + 9 +10 + 2 + 400 = 857 hicri senesi oluyor. Bu tarih İstanbul'un Sultan Fatih Mehmed Hazretleri zamanında milâdi 1453 tarihinde fethine tevâfuk etmektedir. (
Mektub Rumuzât-ı Semaniyede
Kur'ân-ı Kerim'in
Suresinde: $ ebcedî makamı 857 olarak, aynen ""Beldetün Tayyibetün"" gibi İstanbul'un İslâm eline geçmesi olan 857 tarihine tevafuk etmekle işaret ediyor... Evet mâdem Sure-i Kevser, Resul-i Ekrem'e (A.S.M.) ihsan edilen fütuhat-ı azîmeye delâlet ediyor. Elbette İstanbul'a dahi bakıyor.)Bundan başka, Fetih Suresinde $ âyetinin, Sultan Mehmed Fâtih'in Uzun Hasan'a galib geldiği tarih 878 olarak görülmektedir.Bundan başka Timurleng'in Şâm-ı Şerif'i harab ettiği tarihi hesab edecek olursak, Kur'ân-ı Kerim'in 2'nci suresinin 114'üncü âyetindeki ""Harab"" $ kelimesinden aynı hesabla: 600 + 200 + 1 + 2 = 803 hicrî tarihi çıkıyor.Risale-i Nur Külliyatından Şuâlar Mecmuasında ve İmâm-ı Buhâri Tarihinde Ebi Aliye İbn-i Cerir ve İbn-i Hâtem'den nakledilen ve Kadı Beyzâvi Tefsirinde de mezkur bulunan aşağıdaki rivâyet dahi Ebced Hesabının Kur'ân-ı Kerim ile olan şeksiz alâkasını isbat etmektedir: (Bir zaman Benî İsrâil âlimlerinden bir kısmı huzur-u Peygamberîde surelerin başlarındaki $ gibi mukattaât-ı hurufiyyeyi işittikleri vakit, hesâb-ı cifir ile dediler: ""Yâ Muhammed! Senin ümmetinin müddeti azdır."" Hz. Resul-ü Ekrem onlara mukabil dedi: ""Az değil!"" Sâir surelerin başlarındaki mukattaâtı okudu ve ferman etti. ""Daha var."" Onlar sustular. Ş.)"

EBCEDHAN : Ottoman Turkish

f. Ebced okuyan. Mektebe yeni başlayan, acemi

EBCEDÎ : Ottoman Turkish

ebcedle ilgili

EBCEL : Ottoman Turkish

"Cüssesi büyük olan iri yapılı adam. * Atta ve devede bulunan bir damar. (İnsanda o damara, ""ırk-ı ekhal"" derler.)"

EBDA' : Ottoman Turkish

(Bedi'. den) En bedi. Ziyade bedi' ve güzel. Daha çok dikkati çeken

EBDAL : Ottoman Turkish

(Bedil veya Bedel. C.) Evliyâdan, ziyâde nuraniyyet kazanmış olanlar. Evliyâ zümresinden bir cemaat. Arapçada halkın lüzumlu işlerinin tasarrufuna memur bir cemaata denir. (Mâsivâ alâkasından mücerret ve Cenab-ı Hakk'ın muhabbetinde fâni ve müstağrak olan zâtlar. O.S.)

EBDAN : Ottoman Turkish

(Beden. C.) Bedenler. Tenler

EBDÂ : Ottoman Turkish

en güzel, en bedi

FARİG : Ottoman Turkish

İşini bitirmiş, boş kalmış, alâkasını kesmiş, rahat, vazgeçmiş, çekilmiş. * Fık: Tasarrufu altında olan mülkün kullanma ve tasarruf hakkını başkasına devreden

FARİG-ÜL HAL : Ottoman Turkish

Hali rahat, hali vakti iyi olan