Multilingual Turkish Dictionary Ottoman Turkish

İSTİARE-İ MEKNİYE : Ottoman Turkish

"(Kapalı istiare) Teşbihin temel unsurlarından yalnız benzetilenle yapılan istiare. Meselâ: Merhum Mehmed Akif'in:Şu karşımızda mahşer kudursa, çıldırsa,Denizler ordu, bulutlar donanma yağdırsa,Değil mi ortada bir sine çarpıyor, yılmaz.Cihan yıkılsa, emin ol bu cephe sarsılmaz...beyitlerinde düşman kalabalığı evvelâ mahşere benzetilerek açık istiâre yapmış, sonra o mahşer bir köpeğe teşbih edilerek, fakat müşebbehün bih'i (kendisine benzetileni) zikredilmeyerek onun levâzımatından olan ""çıldırsa"" ve ""kudursa"" kelimeleri irad olunarak bir kapalı istiare yapılmıştır."

İSTİARE-İ MUSARRAHA : Ottoman Turkish

"(Açık istiare) Teşbihin iki temel unsurundan yalnız kendisine benzetilen ile yapılan istiare.Meselâ: Büyük âlimlere; ayaklı kütüphane veya yaşlı kimselere hayatının son baharında denilmesi gibi."

İSTİARE-İ MUTLAKA : Ottoman Turkish

"(Temlihiye veya tehekkümiye) Edb: Şaka, lâtife veya alayı içine alan bir istiaredir. Meselâ: Tilkinin eşeğe ""gelsem olmaz mı huzura, a benim aslanım"" demesi gibi... (Edb.S.)"

İSTİAZA : Ottoman Turkish

Karşılık olarak, ivaz olarak bir şey istemek

İSTİAZE : Ottoman Turkish

"""Euzü besmele"" okuyarak Allah'a sığınmak."

İSTİB'AD : Ottoman Turkish

Uzaklaşma. Uzak görme, ihtimal vermeyiş, olmayacak sanma, akıldan uzak görme. * Yakıştırmayış

İSTİB'AL : Ottoman Turkish

Kadını nikâh ile alma

İSTİBAA : Ottoman Turkish

Bir şeyi kendine sattırmağa uğraşma

İSTİBAHA(T) : Ottoman Turkish

Mübah ve helâl sayma. * Bir çok kimsenin kanını dökmeğe izin verme

İSTİBAK : Ottoman Turkish

Yarış etme, yarışma

İSTİBAL : Ottoman Turkish

Havanın fenalığı ve sıkıcı olması. * (Kendine) idrar döktürme

İSTİBANE : Ottoman Turkish

Açıklama, belli olma. Meydanda ve âşikâr olma

İSTİBAR : Ottoman Turkish

Yoklama, muayene etme

İSTİBDA : Ottoman Turkish

(İstibra') Ayırmak. Uzak etmek. * Küçük abdest bozduktan sonra idrardan temizlenmek, sidik eserinin tamâmen kesilmesini beklemek. * Nikâhla alınan dul bir kadının gebe olmadığına kanaat getirmek için, kadın bir âdet görünceye kadar beklemek

İSTİBDA' : Ottoman Turkish

Bedi' ve güzel bulma

İSTİBDAD : Ottoman Turkish

Başlı başına olmak. Keyfî idare sistemi. * Zulüm ve tahakküm. İdaresi altındakilerin istemediği şeyleri yalnız kendi keyfine göre zorla ve zulümle yaptırmaya çalışmak. Kanun ve nizamlara bağlı olmayarak, çok defa da kanun namına kanunsuzluk yaparak, keyfi hükmünü icra ettirmek. Kimseyi tanımadan kendi dediğini ve keyfi emirlerini kuvvet ve cebir kullanmak suretiyle yaptırmaya çalışmak. Allah'ı ve adaletini unutarak dinsizdarane bir zulümle hüküm ve idare etmek

İSTİBDADKÂRANE : Ottoman Turkish

f. İstibdad idaresi gibi. Kendi kendine, kanunları ve kimseyi tanımadan idare eder surette

İSTİBDAL : Ottoman Turkish

(Bidl ve Bedel. den) Değiştirmek, değiştirilmek. * Bir vakfı mülk ile mübadele etmek. * Birşey verip yerine başka şey istemek. * Askerliği biten erlere tezkere verip yenilerini almak

İSTİBDAL-İ MÜSECCEL : Ottoman Turkish

Lüzumuna hükmolunduğundan dolayı nakzı caiz olmayan istibdal

İSTİBGA' : Ottoman Turkish

İş için yardım isteme

İSTİBHAC : Ottoman Turkish

(Behcet. den) Yüzü gülme, sevinme, mesrur olma

İSTİBHAL : Ottoman Turkish

Azad etme. Azad olma, serbest bırakılma

İSTİBHAM : Ottoman Turkish

Karışık ve belirsiz olma. * Ses çıkarmama, susma

İSTİBHAR : Ottoman Turkish

Çok geniş bilgiye sahib olma. * Deniz gibi büyük ve geniş olma

İSTİBHAS : Ottoman Turkish

Bir şeyin doğruluk ve hakkâniyetini anlayabilmek için, iyice araştırıp tahkik etme