Multilingual Turkish Dictionary Ottoman Turkish

İLLET-İ TÂMME : Ottoman Turkish

Herhangi bir şeyin var olması için lâzım gelen sebeblerin tamamı. Bu sebebler var olunca neticesinin vücuda gelmesi bizzarure ve bilvücub iktiza eder

İLLİYET : Ottoman Turkish

Sebeb ile alâkalı. Esas sebeble alâkadarlık. Sebeb arayış

(İlliyyîn) (Aliyyu. C.) Cennetin en yüksek tabakası. Ahirete giden tam kâmil mü'minlerin yeri. Hafaza meleklerinin divanları ismidir ki, salihlerin amelleri oraya yükseltilir. Ahirette yüksek dereceye, dergâh-ı rızâya en yakın olan derecedir

İLLİZYON : Ottoman Turkish

Lât. Cisimleri yanlış idrak etme. Meselâ su borusunu yılan gibi görme

İLLÂ : Ottoman Turkish

(İstisnâ edatıdır) Maadâ, olmadığı suretle, alel-husus, mutlaka, illâ, meğer, aksi hâlde, ne olursa olsun, bâhusus, ancak (gibi mânalara gelir)

İLLÂHU : Ottoman Turkish

Ancak O. Allah (C.C.)

İLLÎ : Ottoman Turkish

Sebebe ait. Neden ve sebeple alâkalı

İLM : Ottoman Turkish

"(İlim) Okumakla veya görmek ve dinlemekle veya ihsan-ı Hak'la elde edilen malumat. Bilmek. İdrak etmek.(İlim, hakikatı bilmekten ibarettir. İlim, marifetten daha umumidir. Marifet, tefekkürle bilmek mânasına olmakla beraber, Cenab-ı Hakk'a nisbeti câiz olmaz. Gerek huzurî olsun (ilm-i İlâhî gibi) ve gerek husulî olsun (ilm-i ibad gibi) ve vech-i dikkat üzere bilmeye de denir. Şuur, fıtnat gibi. İlmin zıddı ""cehil""dir. Marifetin zıddı ise ""inkâr""dır.) * İlm-i Kelâm'da: İlim; bilmek, idrak etmek sıfatıdır. Cenab-ı Hak ilim sıfatı ile de muttasıftır. O'nun ilmi, mahlukatın ilmi gibi basit ve mahdut olmayıp, bütün kâinatı muhittir. Hiç bir şey onun ilminden gizlenemez ve haricinde kalamaz. Allah'ın ilmi mutlaktır. Allah, Alîm-i Mutlak'tır.İlim mâluma tâbidir. Yani: İlim sıfatı varlıkları icad etmez ve hâdiseleri meydana getirmez. Belki, varlıkları ve hâdiseleri bilmekle ilim olur.Cenab-ı Hak ilmi ile, olmuş ve olacak herşeyi ezelî ve ebedî olarak bilir. Böylece o eşya, ilm-i İlâhîde bilinmesiyle vücud-u ilmîye mazhardır. Fakat maddî vücutlarının icadı, kudret-i İlâhiyeye istinad eder. Yani mahlukatın maddî vücudunu ilim icad etmez, kudret icad eder. Bu itibarla malumun yani mahlukun icadı, ilme değil, kudrete tâbidir. (Bak: İrfan, Ulum)"

İLM-İ AHBÂR : Ottoman Turkish

(Bak: İlm-i hadis)

İLM-İ AHLÂK : Ottoman Turkish

Ahlâk bilgisi

İLM-İ AHVÂL-İ CEVV : Ottoman Turkish

Meteoroloji

İLM-İ ARZ : Ottoman Turkish

(İlm-ül arz) Yer bilimi. Jeoloji

İLM-İ BEDEN : Ottoman Turkish

(İlm-ül ebdân) Hekimlik bilgisi, tabâbet

İLM-İ BEDİ' : Ottoman Turkish

İlm-i beyânın üç bölümünden üçüncü bölümüdür ki, bediiyat da denir. Muktezâ-yı hâle uygun bir kelâmın lâfız ve mânâ bakımından daha da güzelleştirilmesinin kaidelerinden bahseder. Bu kaidelere Edebî San'atlar da denir.Her şeyin güzellik cihetlerinden bilhassa Arabi terkiblerden bahseder, kelâmın güzelliğini ve muktezâ-yı hâle mutabakatını ve vuzuh-u delâletini işitmeğe ve ruha mülâyim ve hoş gelecek surette intisak, insicam, tertib ve intizamını bildiren usul ve kaidelerin ilmidir. Cemi olarak hepsine ulum-u bedi'a dendiği gibi, İlm-i bedi' diye de söylenir. İki kısma ayrılır.
Muhassınât-ı mâneviye
Kelâmın mânâsına ait san'atlar. Tevriye, hüsn-ü ta'lil, üslub-u hakim..gibi.
Muhassınât-ı lâfziyye
Kelâmın lâfzına ait san'atlar. Seci', cinas gibi. (Bak: Bedi')

İLM-İ BELÂGAT : Ottoman Turkish

Edb: Güzel söz söyleme veya yazmayı öğreten ilim. Edebiyatın bir şubesi

İLM-İ BEYAN : Ottoman Turkish

Belâgat ilminin, yâni edebiyatın, hakikat, teşbih, istiâre, mecaz, kinaye kısımlarından bahseden ilim dalıdır

İLM-İ CİFİR : Ottoman Turkish

Harflerin sayı değerlerinden mânâ çıkararak elde edilen ilim. (Bak: Ebced)

İLM-İ FİTEN : Ottoman Turkish

Asr-ı saadetten sonra zuhur eden hâdiselere, fitnelere dâir olan hadis-i şeriflere, ehl-i hadis ıstılahında İlm-i Fiten denilmektedir

İLM-İ HADİS : Ottoman Turkish

"(İlm-i Rivayet
İlm-i Ahbâr
İlm-i Âsâr) Resulüllah'ın (A.S.M.) akvâli (sözleri), ef'ali ve hallerine dâir ilimdir. Ehl-i hadis ıstılahında; tarihe ve siyere dâir hadis-i şeriflere bazan İlm-i Hadis-ül Halk, bazan da Sîre (Sîret) tabir edilir. (Bak: Hadis)"

İLM-İ HESAB : Ottoman Turkish

Hesap bilgisi, aritmetik, matematik

İLM-İ HEY'ET : Ottoman Turkish

Gökler ve yıldızlar ilmi. Astronomi

İLM-İ HURUF : Ottoman Turkish

Gr: Harflerden mâna çıkarıp tefsir etmek ilmi. (Ebced hesabında olduğu gibi)

İLM-İ HÂL : Ottoman Turkish

İbadet usullerini, din kaidelerini bildiren kitap

İLM-İ İCTİMAÎ : Ottoman Turkish

İçtimaî hayat ilmi. Toplu yaşayış ve cemiyet bilgisi. Sosyoloji

Ottoman Turkish