Multilingual Turkish Dictionary

تورکجه To Persian(Farsi)

تورکجه To Persian(Farsi)
كؤنسـو : تورکجه فارسجا - قشقایی

در قديم به معني «دود» بوده. كؤنسـوگ (könsüg)
غذاي دود خورده، غذايي كه بر اثر تركيب شدن با دود آتش بد مزه يا بد بو شده باشد. كؤنسـومك (könsümәk)
آلوده شدن غذا با دود آتش

كوْپ : تورکجه فارسجا - قشقایی

جمع، توده، انبوه شده و بالا آمده.
همه، همگي. (← كؤم، كوم2، و كوْم) كوْپّا (koppa)
آنچه روي هم انباشته و جمع شده باشد، دسته، بسته. كوْپ اوْلماق (kop olmaq)
در يك جا جمع شدن. كوْپّا-كوْپّا (koppa-koppa)
مجموعه‌هاي متوالي، دسته دسته، اشياي جمع شده و انبوه گشته. كوپّاجا (koppaca)
كمي برآمده و انباشته شده. كوْپّاوشماق (koppalaşmaq) = كوْپلاشماق (koplaşmaq)
همگي در يك جا جمع شدن

كؤپ : تورکجه فارسجا - قشقایی

تورّم، برجستگي.
نفخ و برجستگي حلق بر اثر عصبانيّت. (← كـوپ) كؤپرو (köprü)
پُل. (پلهاي قديمي به صورت كماني، برآمده و برجسته بر روي رودخانه‌ها درست مي‌شد.)
خارپشت. (فا) كؤپَك (köpәk)
سگ. (به اعتبار اينكه حيواني عصباني است.) كؤپلَمه (köplәmә)
پر باد، متورّم، چاق. كؤپلو (köplü)
پر باد و متورّم. كؤپمك (köpmәk)
برجسته و متورّم شدن، نفخ كردن.
عصباني و ناراحت شدن. كؤپوره‌ك (köpürәk)
برجسته، زميني كه به خاطر روييدن قارچ برجسته شده باشد. كؤپـوك (köpük)
برجسته، بالا آمده

كؤپه‌لك : تورکجه فارسجا - قشقایی

كپلك، نوعي بيماري دامي كه حيوان با خوردن چمني به نام «قره كؤپه‌لك» (جگن) به آن دچار مي‌شود

كوْره : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
كورة آجر پزي، جاي پختن آجر، سفال، گچ و … (ريشة كلمه از «قوْر» (آتش) است.)

كوْر : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
كور، نابينا.
خاموش، بدون نور يا حركت.
باريك، كم عرض. به هم نزديك.
آنچه كه به خاطر كوچكي با چشم ديده نشود. مانند
تخم حشرات.
نيست و نابودشده، پاك و محو گشته. كوْرا (kora) = كوْره (korә)
باريك، كم عرض. كوْرا يوْل. (راه باريك و كم عرض)
مقدار كم و اندك. كوْرا ساواد. (سواد كم)
آشيانة مورچگان كه از سوراخهاي ريز و باريك درست شده است. قريمچه كوْره‌يي. (خانة مورچه) كوْرا ذئهْن (kora zehn)
ذهن كور، كم هوش، كم حافظه. كوْرا قوْوملوق (kora qovmluq)
قوم و خويشي نسبتاً نزديك. كوْرا-كوْرا (kora-kora)
كم كم، يواش يواش. كوْرا مار (kora mar)
مار كوچك، افعي. كوْر اوْغلو (kor oğlu)
نام يكي از داستانهاي قديمي ايلات قشقايي كه فردي به نام كور اوْغلو (قهرمان افسانه‌اي تركان) شخصيت اصلي اين داستان است.
نام آهنگي كه برگرفته از داستان كوْر اوْغلو است. (ضمناً آهنگهاي
سحر آوازي، جنگنامه، كؤچ ائيوَز و … منسوب به همين داستان مي‌باشد.)
نام نوعي زنبور كه رنگي آميخته به سبز و زرد دارد. كوْر اوْلماق (kor olmaq)
نا بينا شدن.
خاموش شدن چراغ، اجاق، موتور و …
پاك شدن، محو و نابود شدن. كوْر ائدمك (kor edmәk)
نابينا كردن.
خاموش كردن چراغ، اجاق، موتور و …
پاك و محو كردن.
پُر كردن چاه و مانند آن. كوْر ايلان (kor ilan)
مار كوچك، افعي. كوْر باغيرساق (kor bağırsaq)
كيسة آپانديس. كوْر بايقوش (kor bayquş) = كوْر بايغى (kor bayğı) = كوْر وايغى (kor vayğı)
جغد. كوْر بييا جو (kor biya cu)
از بازيهاي دسته جمعي كودكان. (← كيم، كيم بيليجي) كوْر پخشه (kor pәxşә)
پشة كور، پشة ريز. كوْر تاپ (kor tap)
كورمال كورمال. كوْر چال (kor çal)
چاه عميق و كم عرض. كوْر دوگون (kor dügün)
گره كور، گرهي كه باز كردن آن مشكل باشد. كوْر زنگولَك (kor zәngulәk)
نام جانوري سخت جان كه شبيه گربه وحشي است و تمايل شديدي به خوردن آلت تناسلي و بيضه‌هاي انسان و جانوران ديگر دارد اين جانور را هرچه كتك زنند باد كند و چاق‌تر شود. (در تركي قديم اين جانور را «پوْرسوق» مي‌گفتند. ← قاشقالداق) كوْر قوش (kor quş)
جغد، بوم. كوْر قويـماق (kor qoymaq)
تخم گذاري حشرات. كوْر قويو (kor quyu)
چاه عميق، چاه تاريك. كوْر قيز (kor qız)
دختر نابينا.
نام يكي از آهنگهاي موسيقي.
مجازاً به آدم نالايق گفته مي‌شود. كوْر كپه‌لَك (kor kәpәlәk)
جغد. كوْر كش (kor kәş)
آنكه دست نابينايي را بگيرد.
عروسي بدون ساز و دهل، عروسي بدون تجمّلات. كوْر گوم (kor gum)
گُم گور، سر به نيست، نابود. كوْرلوق (korluq)
كوري، نابينايي. كوْرماج (kormac)
انبوه حشرات. كوْر منجيل (kor mәncil)
نسبتاً كور، كاچ. كوْر ميچَك (kor miçәk) = كوْر ميلچَك (kor milçәk)
پشة ريز و كوچك. كوْره قضايى (korә qәzayı)
اتّفاقاً، ناگهان. كوْره‌ك (korәk)
آشيانة مورچگان و حشرات.
تخم حشرات.
دمل چركين زير پوست. كوْرونْج (korunc)
انبوه حشرات. كوْر وايقوش (kor vayquş) = كوْر ياپالاق (kor yapalaq)
جغد، بوم.
خفّاش

كوْر : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
(در تركي قديم به معني زيان و ضرر است.) كوْرلوق (korluq)
مشقّت، سختي، عذاب و ناراحتي. كوْرلوق چكمك (korluq çәkmәk) = كوْرلوق گؤرمك (korluq görmәk)
عذاب كشيدن، به رنج و مشقّت افتادن. كوْرلوق وئرمك (korluq vermәk)
عذاب دادن، شكنجه كردن. كوْر-و-كافار (kor-o-kafar)
كور و كافر، به سختي كتك خورده يا تنبيه شده. كوْرو كافار ائدمك (koru kafar edmәk)
اصطلاح طعنه آميزي است مبني بر انجام كار خارق‌العاده

كوْره : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
مثل، مانند، نمونه. اوْنونگ كوْره‌سي دونيادا يوْخ. (مانند او در دنيا نيست.)

كوْر به كوش : تورکجه فارسجا - قشقایی

نام طايفه‌اي از ايل دره‌شوري

كوْرچال : تورکجه فارسجا - قشقایی

بي ادب و بي تربيت. (← كورچ2، كورچال)

كوْره‌نگ : تورکجه فارسجا - قشقایی

اسب كُرند، اسبي كه رنگش بور يا حنايي باشد

كوْروْو : تورکجه فارسجا - قشقایی

آلت فلزي بيل مانندي كه كشاورزان با آن خاك زمين كشاورزي را جا به جا و كرت بندي كنند

كوْروْوول : تورکجه فارسجا - قشقایی

تاول. (← كوروْوول)

كؤرپه : تورکجه فارسجا - قشقایی

در لغت به معني طفل، نورس و كودك است امّا اغلب به مجموع بزغاله‌ها و برّه‌ها گفته مي‌شود. كؤرپه اكين (körpә әkin)
زراعت و غلّة نورس. كؤرپه اميشديرمك (körpә әmişdirmәk)
به بزغاله‌ها و برّه‌ها به صورت دسته جمعي شير دادن. كؤرپه اوْت (körpә ot)
علف تازه، علوفة تازه و كهنه توأمان. كؤرپه‌چي (körpәçi)
آنكه برّه‌ها و بزغاله‌ها را بچراند

كؤرپـو : تورکجه فارسجا - قشقایی

پُل.
خار پشت. (فا) (← كؤپ، كؤپرو)

كوْرتاقّالاق : تورکجه فارسجا - قشقایی

: تگرگ

كؤرْتْمه : تورکجه فارسجا - قشقایی

دنبالچه، دمغازه، استخوان دُم

كوْروخ : تورکجه فارسجا - قشقایی

= كوْروق (koruq)
فعل امر از مصدر «كوْروقماق» (ترسيدن) (← قوْرخ) كوْروقدورماك (koruqdurmak)
ترساندن، رماندن.
گيج كردن، به شبهه انداختن. كوْروقماك (koruqmak)
ترسيدن، سست شدن در انجام امري.
رميدن.
در اثر شتاب و عجله كاري را به غلط انجام دادن

كؤس : تورکجه فارسجا - قشقایی

اخگر، گل آتش. (← كؤز) كؤسدورمك (kösdürmәk)
خاموش كردن آتش. كؤسمك (kösmәk)
خاموش شدن آتش، چراغ و … كؤسؤگو (kösögü) = كؤسؤو (kösöv) = كؤسّؤوو (kössövü) = كـؤسؤيگو (kösöygü)
هيزم نيمه سوخته، فروزينه. (← كؤز، كؤزؤيگو)

كوْسالا : تورکجه فارسجا - قشقایی

گوساله، بچّة گاو. كوْسالا بزه‌تمك (kosala bәzәtmәk)
گوساله رنگين كردن، آشوب و غوغا راه انداختن. كوْسالا بورنو (kosala burnu)
نام حشره‌اي از عنكبوتيان. (← اشَّك، اشّك قوْدوغو)
عقرب. (← بيزاغي بورنو)

كؤشَك : تورکجه فارسجا - قشقایی

شتر، بچه شتر. (← چؤش، چؤشَك) كؤشك بوْينو (köşәk boynu)
گردن شتر.
نام نقشي از نقشهاي قالي و گليم كه به آن «وني» هم مي‌گويند

كوْسّا : تورکجه فارسجا - قشقایی

كوسه، بي مو، مردي كه صورتش كم مو يا فاقد مو باشد. كوْسّا-گلين (kossa-gәlin)
نمايشنامة مضحك و خنده‌داري است كه در هنگام قطع نزول باران به اجرا در مي‌آورند تا باران ببارد. وجه تسمية آن بدين ترتيب است كه گويا در بين تركان قديم مجري اصلي اين نمايشنامه دو نفر بوده‌اند اوّلي مرد كوسه‌اي كه نقش اصلي را به عهده داشته و دوّمي مرد جواني كه نقش عروس را ايفا مي‌نموده؛ بعدها در بين قشقاييها به خاطر حجب و حياي ايلي عروس خانم از جريان بازي حذف شده؛ ولي نام كوْسّا-گلين همچنان باقي مانده است

كوْته : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
دارو، مرهم، درمان. (فا)

كوْت : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
كُت، لباسي كه كوتاهتر از عبا و ارخالق است و از البسة باستاني تركان به شمار مي‌رود

كوْت : تورکجه فارسجا - قشقایی

(4)
كوتاه و كوچك. كوْتا (kota)
كوتاه، هر چيزي كه كوتاه باشد.
كم، اندك.
طرف پايين.
كم، اندك. كوْتا بالا (kota bala)
متوسّط القامت. كوْتا بوْيلو (kota boylu)
كوتاه قد، متوسط‌القامت. كوْتازليق (kotazlıq)
كمبود، سختي. كوْتا گلمك (kota gәlmәk)
كوتاه آمدن، تسليم شدن.
پايين آمدن، به طرف پايين حركت كردن. كوْتالْماق (kotalmaq)
كوتاهتر شدن، كمتر شدن. كوتاليق (kotalıq) = كوْتايليق (kotaylıq)
كوتاهي، قصور، كم توجّهي