Multilingual Turkish Dictionary تورکجه

بئهمَچّي : تورکجه فارسجا - قشقایی

: به راستي، حقيقتاً. (← بئيه، بئيه مچّي)

بيل، وسيلة بريدن، از آلات و وسايل كشاورزي.
فعل امر از مصدر «بئلمك» (تقسيم كردن) (← بؤل1) بئلچه (belçә)
بيلچه، بيل كوچك. بئلچي (belçi)
آن‌كه بيل زند، بيل‌زن، كشاورز. بئلله‌مك (bellәmәk)
با بيل زدن.
بريدن. بئلمَك (belmәk)
تقسيم كردن، جدا كردن، دسته بندي كردن.
بريدن، شكافتن. بئليك (belik)
بلوك، گروه، دسته. بئليم (belim)
قاش، قاچ، بريدگي. بئلينمَك (belinmәk)
قسمت شدن، تقسيم شدن

بئله : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
با هم، با يكديگر.
ضمير مشترك (خود) مانند
بئله‌مه (به خودم) بئله‌سينه (به خودش) (اصل كلمه «بيرله» از
بير (يك) + له (با) = بيرله (با هم، متّحد) بئله‌نـْگْـچه (belәngçә)
با تو، همراه تو. آللاه بئله‌نـْگچه. (خدا به همراهت) بئله‌نه (belәnә)
با هم، متّحد

بئله : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
اين طور، اين گونه.
اين طرف، از اين طرف. (اصل كلمه از
بو (اين) + له (با) = بؤله، بوده است.) بئله ايچي (belә içi)
به همين خاطر، همين طور. (در مقابل «نه ايچي» چنين جواب مي‌دهند.) بئله بيل (belә bil)
چنين تصوّر كن، چنين پندار كه … بئله‌چون (belәçun) = بئله‌چي (belәçi)
زيرا، براي اينكه. (در جواب «نه ايچي» با حالت بي ادبانه بيان مي‌شود.) بئله‌دن (belәdәn)
از اين طرف. بئله‌كي (belәki) = بئله‌كين (belәkin)
اين طور، اين گونه.
اين طور كه، اين گونه كه. بئله گلمَك (belә gәlmәk)
چنين به نظر رسيدن. منه بئله گلير كي ديش گؤرموشم. (به نظرم چنين مي‌رسد كه خواب ديده‌ام.) بئله‌ليك (belәlik)
اين طوري، اين جوري، متعلّق به اين. بئله‌ليگينَن (belәliginәn)
با اين حال، با اين وضع، با اين صورت

بئل : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
كمر، پشت، ستون فقرات.
كمر كوه. بئل باغلاما (bel bağlama)
مراسم بستن مبلغي پول يا حلوا به كمر عروس خانم در شب عروسي، معمولاً در زمانهاي قديم نمك، نان و مقداري از خاكستر اجاق پدري را بر كمر عروس مي‌بستند و امروزه به جاي آنها پول بر كمر مي‌بندند. بئل باغلاماق (bel bağlamaq)
كمر بستن، مصمّم شدن.
دل بستن، اميد بستن، اعتماد داشتن و متّكي بودن. بئل باغى (bel bağı)
كمر بند، شال، بند تنبان. بئل تيريزي (bel tirizi)
ستون فقرات، مهره هاي پشت. بئلَك (belәk)
آنچه بر كمر كودك قنداقي بندند، قنداق. بئلَك آلاتى (belәk alatı)
وسايل قنداق كودك. بئلك ايپي (belәk ipi) = بئلك باغى (belәk bağı)
بند قنداق كودك. بئل وئرمَك (bel vermәk)
خم شدن كمر، خميدگي بر اثر فشار سنگين. بئله‌له‌مك (belәlәmәk) = بئله‌مك (belәmәk)
قنداق كردن كودك. بئلي آچيق (beli açıq)
معمولاً در قديم مردان شال مي‌بستند و زنان و دختران شال نمي‌بستند؛ بنا بر اين به زنان و دختران «بئلي آچيق» مي‌گفتند. بئلي باغلى (beli bağlı)
كمر بسته، داراي قدرت زياد.
آنكه داراي حامي و پشتيبان باشد.
مجازاً به معني مرد عقيم و نازا

بئم : تورکجه فارسجا - قشقایی

: خل، نادان، بيمار رواني. بئمار (bemar)
بيمار، مريض، رواني. بئمَكّي (bemәkki)
خل، احمق

بئن : تورکجه فارسجا - قشقایی

: خل، احمق. (← بئم)

بئشه : تورکجه فارسجا - قشقایی

: بيشه، جنگل، نيزار

بئش : تورکجه فارسجا - قشقایی

: پنج، عدد 5 بئش باسما (beş basma)
نام نوعي رقص كه در هنگام جشن و عروسي مرسوم است. بئش پـوللوك (beş püllük)
بي ارزش، بي آبرو، بي حيثيت. بئش پوللوک ائدمك (beş püllük edmәk)
بي آبرو كردن، آبروي كسي را از بين بردن. بئش داش (beş daş)
بازي يك قل دو قل، نام نوعي بازي كودكانه. بئشلمه (beşlәmә)
نوعي طناب كه از 5 رشته بند بافته مي‌شود

بئسله : تورکجه فارسجا - قشقایی

: فعل امر از مصدر «بئسله‌مك» (تربيت كردن) (← بس،‌ بسله‌مك) بئسلَتمَك (beslәtmәk) = بئسلنديرمك (beslәndirmәk)
پرورش دادن. بئسلَنمك (beslәnmәk)
پرورش يافتن، تربيت شدن. بئسلَنمه (beslәnmә)
عمل تربيت، پرورش. بئسله‌مك (beslәmәk)
تربيت كردن