Multilingual Turkish Dictionary

تورکجه

تورکجه
اؤگونمك : تورکجه فارسجا - قشقایی

: تسلّي يافتن، آرام شدن. (← اوْو1، اوْوونماق)

اوْغور : تورکجه فارسجا - قشقایی

: سعادت، خوشبختي، قدم مبارك. (بد اوغور
بد قدم)

اؤگور : تورکجه فارسجا - قشقایی

: با طناب بسته شده. (← اؤر، اؤروک، هؤگور)

اوْغورجه‌لي : تورکجه فارسجا - قشقایی

= اوْغوروجالى (oğrucalı)
اوْيغورجه‌لي، نام قبيلة اويغور كه يكي از طوايف عمدة تركان قديم بوده و امروزه گروهي از آنان در ميان ايلات مختلف قشقايي بخصوص در بين «چهارده چريك»ها به اوْغورجه‌لي (اوْغروجالي) مشهورند. (← اوْيغور)

اوْه : تورکجه فارسجا - قشقایی

: از اصوات تنفّر و درد، آخ، آه.
از اصوات تعجّب، صوت تحيّر و حيرت. اوْها (oha) = اوْهه (ohә)
صوت راندن گاو يا شتر. اوْهوْ (oho)
از اصوات حيرت و تعجّب

اؤهه : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
صوتي كه در مقابل اعمال نارواي ديگـران بيان شود.
صوتي كه جهت دفع شتر يا گاو ادا شود

اؤه : تورکجه فارسجا - قشقایی

: صداي گريه. اؤه-اؤه (öh-öh)
صداي متوالي گريه، گريه‌هاي متوالي. (← اؤهك)

اؤهْك : تورکجه فارسجا - قشقایی

: صداي گريه. (← اؤه) اؤهكه‌له‌مك (öhkәlәmәk)
زير گريه زدن.
نفس نفس زدن، هن و هن كردن. اؤهکورمك (öhkürmәk)
زير گريه زدن، هق هق گريه كردن. اؤهکورله‌مك (öhkürlәmәk)
زير گريه زدن. اؤهکوره-اؤهکوره (öhkürә-öhkürә)
در حال گريه، گريه كنان

اوْهو : تورکجه فارسجا - قشقایی

: پازن، بز پيشاهنگ

اؤك : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
صوت گريه كردن. (← اؤه، اؤهْك) اؤكرَنمَك (ökrәnmәk)
ناگهان زير گريه زدن. اؤکورله‌مَك (ökürlәmәk) = اؤکورمَك (ökürmәk)
زيرگريه زدن. اؤکوره-اؤکوره (ökürә-ökürә)
در حال گريه، گريه كنان

اؤك : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
حيواني كه سالش به نيمه رسد. (تر. قد) اؤکوز (ökküz)
گاو نر ميان ‌سال

اوْكالا : تورکجه فارسجا - قشقایی

: فعل امر از مصدر «اوْكالاماق» (ماليدن) (← اوْو1، اوْوكالاماق) اوْكاوشديرماق (okalaşdırmaq)
مشت ومال دادن، همديگر را ماليدن. (← اوْو 2 ، اوْوكاوشديرماق) اوْكالاماق (okalamaq)
ماليدن، مالش دادن

اوْكاش : تورکجه فارسجا - قشقایی

: آبكش. (← اوْو2، اوْوكاش)

اوْل : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
شكلي از «اوْ» يعني او، ضمير سوّم شخص مفرد كه در گذشته به كار مي‌رفته. (← اوْ) اوْللار (ollar)
آنها

اوْل : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
فعل امر از مصدر «اوْلماق» (شدن، به وجود آمدن، متولّد شدن.
همينجا باش، همينجا بمان. اوْلا (ola)
باشد، اين گونه باشد. اوْلا بيلر (ola bilәr)
ممكن است، مي‌تواند باشد. اوْلا بيلمَز (ola bilmәz)
ممكن نيست، نمي‌تواند باشد. اوْلاق (olaq)
الاغ، خر، حيواني كه مطيع است و هرچه گويند
«باش» همان كند. اوْلان (olan)
شدني، انجام گرفتني. اوْلدورماق (oldurmaq)
كاري را به وسيلة ديگري انجام دادن.
زاياندن، عمل زايمان به وسيلة كسي انجام گرفتن. اوْلكا (olka)
زادگاه، محل تولّد، وطن. اوْلگو (olgu)
كسي كه بايد نمونه باشد، الگو. اوْلماز (olmaz)
نشدني، انجام نگرفتني. اوْلماق (olmaq)
شدن، انجام شدن، انجام گرفتن.
بودن.
متولّد شدن، به دنيا آمدن.
باز ماندن، بي نصيب شدن. مانند
علي آشيندان اوْلدو. (علي از آش خود بي نصيب ماند.)
رسيدن، فرا رسيدن.
رخ دادن، واقع شدن.
ميسّر بودن، امكان داشتن.
در جايي ماندن، مقيم شدن. بير ايل ائل ايچينده اوْلموش. (مدّت يك سال در ايل مقيم بوده.)
به تملّك درآمدن. اوْ منيم اوْلدو. (آن متعلّق به من شد.)
تبديل شدن، از يك حالت به حالت ديگر درآمدن. سو يخ اوْلدو. (آب به يخ تبديل شد.) اوْلمالى (olmalı)
شدني، ميسّر، ممكن.
متولّد شدني، به دنيا آمدني.
ماندني، مقيم شدني. اوْلمايا (olmaya)
نكند، شايد، احتمالاً. اوْلوم گونـو (olum günü)
روز تولّد. اوْلونماق (olunmaq)
انجام گرفتن

اوْل : تورکجه فارسجا - قشقایی

(3)
مخفّف اوْغول (پسر) (← اوْغ، اوْغلان و اوْلان) اوْلان (olan)
مخفّ «اوْغلان» به معني پسر. (اغلب در حالت مخاطب قرار مي‌گيرد.)

اؤل : تورکجه فارسجا - قشقایی

: فعل امر از مصدر «اؤلمك» (مردن) اؤلدورمك (öldürmәk)
كشتن، به قتل رساندن.
به طور مفصّل كتك زدن. اؤلدورتْمك (öldürtmәk)
به وسيلة فرد ديگري به قتل رساندن. اؤلدورغان (öldürğan) = اؤلدورگَن (öldürgәn) = اؤلدوروجو (öldürücü) = اؤلدوروگ (öldürüg) = اؤلدوروم (öldürüm)
سمّ كشنده، زهر قاتل.
نام درختچه يا گياهي كويري كه سمّي و كشنده است. اؤلدوره‌ن (öldürәn)
قاتل، كشنده. اؤلَري (ölәri)
مردني، قابل مردن، در حال مرگ. اؤلكه (ölkә) = اؤلگه (ölgә)
محل فوت، جايگاه، وطن. (← اوْل، اوْلكا) اؤلمز (ölmәz)
بي مرگ، فنا ناپذير. اؤلمز-ايتمز (ölmәz-itmәz)
بي زوال، فنا ناپذير. اؤلمز يئر (ölmәz yer)
قسمتي از بدن كه آسيب پذير نباشد و با ضربه زدن بر آن قسمت، فرد مضروب از بين نمي‌رود. اؤلمك (ölmәk)
مردن، بي جان شدن، در گذشتن.
از پا در آمدن، بسيار خسته شدن.
براي چيزي مردن، عاشق چيزي شدن. اؤلمه (ölmә)
زنده باد، هرگز نمير. اؤلمه‌لي (ölmәli)
مردني، لايق مردن. اؤلَن (ölәn)
مردني، آنكه در حال مرگ است.
مرده، متوفّي. اؤلو (ölü)
مرده، متوفّي. اؤلوجه (ölücә)
لاغر، مردني و ضعيف اندام. اؤلوش (ölüş) = اؤلوم (ölüm)
مرگ، نيستي و فنا. اؤلوم-ايتيم (ölüm-itim)
مرگ و مير. اؤلومجه‌ليك (ölümcәlik)
زهر، آنچه كه خوردنش باعث مرگ شود. اؤلومه گئدمك (ölümә gedmәk)
كشته شدن، به قتل رسيدن. اؤلـوم گونـو
روز وفات. اؤلوم يوخوسو (ölüm yuxusu)
خواب مرگ، خواب عميق و طولاني

اؤلْچ : تورکجه فارسجا - قشقایی

: فعل امر از مصدر «اؤلچمك» (پيمانه كردن) اؤلچْدورمك (ölçdürmәk)
به وسيلة ديگري وزن يا پيمانه كردن.
در هنگام صحبت دستها را تكان دادن و اشاره كردن. اؤلچْمك (ölçmәk)
اندازه گرفتن، وزن كردن، پيمانه كردن.
دستها را تكان دادن و با ايما و اشاره صحبت كردن. اؤلچمه (ölçmә)
عمل پيمايش و اندازه گيري.
عمل دست تكاني.
فعل نهي از مصدر «اؤلچمك» به معني اندازه مگير. اؤلچو (ölçü) = اؤلچوک (ölçük)
واحد اندازه گيري، پيمانه، وسيلة اندازه گيري. اؤلچوشدورمك (ölçüşdürmәk)
مقايسه كردن، با هم سنجيدن. اؤلچوم (ölçüm)
كيل، پيمانه، اندازه.
عمل اندازه گيري، نتيجة اندازه گيري. اؤلچونمك (ölçünmәk)
كيل شدن، اندازه گرفته شدن.
دستها را تكان دادن، عرض اندام كردن و خود را نشان دادن

اوْلوْو : تورکجه فارسجا - قشقایی

: الو، شعلة آتش. (← آل3، آلوْو)

اوْلو : تورکجه فارسجا - قشقایی

: پيچ، تاب، در هم پيچاندن طناب. (← اول، اولو) اوْلو وئرمك (olu vermәk)
تاب دادن، پيچاندن

اوْلْخونتو : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
آب غسّاله، آبي كه به خاطر شستن لباس يا ظرف چركين شده باشد.
خونابه. (بيات) (← اوْو2، اوْوخون و اوخ، اوخونتو)

اؤمچه : تورکجه فارسجا - قشقایی

: پاشنه، پاشنة پا. (← اؤمس)

اؤمْس : تورکجه فارسجا - قشقایی

= اؤمسه (ömsә)
فعل امر از مصدر «اؤمسْمَك» يا «اؤمسه‌مك» (لنگيدن) اؤمسه‌مك (ömsәmәk)
لنگيدن، لنگان لنگان رفتن، از ناحية پاشنة پا لنگيدن. (← اؤمچه)

اوْن : تورکجه فارسجا - قشقایی

: 10 ، عدد ده

اؤن : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2) = اؤنگ (öng)
رو، چهره.
پيش، جلو، مقابل چهره، روبرو. (← اون) اؤنگ ديش (öng diş)
دندان روبرو، دندان پيشين. اؤنَلگه (önәlgә)
شوم، نا خوشايند، آنكه ملاقاتش باعث ناراحتي باشد. اؤنو اؤگو (önü ögü) = اؤنؤيگو (önöygü)
آنكه ملاقاتش باعث استفراغ گردد، خل، احمق و نادان. اؤنو اوْ يانا (önü o yana)
رو به آن طرف. اؤنو بئله (önü belә)
رو به اين طرف. اؤنوک (önük)
بد معاشرت، اخمو. اؤنوکمَك (önükmәk)
برگشتن، رو برگرداندن. اؤنو گارى (önü garı)
رو به آن طرف. اؤنو گئري (önü geri)
رو به عقب، رو به پشت.
برعكس، وارونه. اؤنو ياری (önü yarı)
رو به آن طرف. اؤنو يوخاری (önü yuxarı)
رو به بالا