Multilingual Turkish Dictionary

تورکجه

تورکجه
قازّا : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
قدر، اندازه و مقدار. ناقازّا خوب دير! (چه قدر خوب است!)

عقَب : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ع)
عقب، دنبال، دنباله.
تعقيب و اصرار. عقب ائدمك (әqәb edmәk)
اصرار و پا فشاري كردن. عقبه (әqәbә)
دنبال، دنباله

قبر : تورکجه فارسجا - قشقایی

= قبير (qәbır)
قبر، گور، مزار. (← قاب، قابير) قبريستان (qәbrıstan)
قبرستان، گورستان

قبض : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ع)
قبض، ورقة رسيد، آنچه بگيرند و در مقابل رسيد دهند.
يبس، گرفتگي شكم.
يابس، آنكه يبوست دارد.
گرفتگي و ناراحتي.
ناراحت و غمگين. قبضه (qәbzә)
دسته، محلّ دستگيره، قبضة تفنگ، شمشير و … قبضه ائدمك (qәbzә edmәk)
گرفتن، تصرّف كردن، تملّك كردن. قبضه‌لي (qәbzәli): دسته‌دار، داراي دسته

قلْچه : تورکجه فارسجا - قشقایی

: كبره، كپره، پوستة روي زخم كه بعد از بهبودي جاي آن بر بدن مي‌ماند. (ريشة كلمه از «قالماق» (ماندن) است. ← قال1، خالچا و خلچه)

قچ : تورکجه فارسجا - قشقایی

: فعل امر از مصدر «قچمك» (دويدن) (← قاچ1) قچاق (qәçaq)
قاچاق، ممنوع. قچاقچى (qәçaqçı)
قاچاقچي. قچَر (qәçәr) = قچَراق (qәçәraq) = قچَرغان (qәçәrğan) = قچَرغي (qәçәrğı)
دونده، چابك، سريع. قچغينْتي (qәçğinti)
فراري. قچ قره (qәç qәrә) = قچ قره قچ (qәç qәrә qәç)
اي سياه فرار كن؛ (اين اصطلاح در زماني گفته مي‌شود كه زن زائو در هنگام زايمان خونريزي شديدي داشته و در حال مرگ باشد. عوام معتقدند كه ديوي به نام «آل» دچار زن زائو شده است؛ بنا بر اين با گفتن اين جمله و نواختن سيلي‌هاي متوالي به صورت زن زائو «آل» فرار مي‌كند.)
از علائم تعجّب. قچمك (qәçmәk)
دويدن، فرار كردن.
پريدن رنگ از چهره.
پريدن خواب، بي خواب شدن. قچه‌غان (qәçәğan)
فراري.
دوندة چابك و سريع. قچه-قچه (qәçә-qәçә)
دوان دوان، در حال دويدن. قچ هاي قچ (qәç hay qәç)
فرار دسته جمعي.
درگيري و دعواي عمومي كه هر كس از گوشه‌اي فرار كند. قچيرديلمك (qәçirdilmәk)
فراري داده شدن. قچيرْتْمك (qәçirtmәk)
فراري دادن. قچيشمك (qәçişmәk)
دسته جمعي دويدن يا فرار كردن. قچيق-قچيق اوْلماق (qәçiq-qәçiq olmaq)
لرزان و متشنّج شدن.
حلقه زدن اشك در چشم

قچّي : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
قيچي.
نام نقشي از نقشهاي قالي كه به آن «قيزيل قچّي» هم مي‌گويند. قچّي قوشو (qәççi quşu)
پرستو. قچّيلَنمك (qәççilәnmәk)
قيچي شدن، بريده شدن. قچّيله‌مك (qәççilәmәk)
قيچي كردن، بريدن

قچَّر : تورکجه فارسجا - قشقایی

: نام نوعي بازي كودكانه كه با سنگريزه انجام مي‌گيرد

قجير : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (مغـ) كركس، لاشخور. (← قاجير)

قجَر : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
نام ايل قاجار.
زينت و زيور. (ريشة كلمه از مصدر «قاچماق» (دويدن) است.) قجر-اوْوشار (qәcәr-ovşar)
نام دو ايل قاجار و افشار.
زينت و زيور.
چابك، دونده و سريع. قجر-اوْوشار ائدمك (qәcәr-ovşar edmәk) = قجرله‌مك (qәcәrlәmәk)
زينت دادن، تزيين كردن. قجرلي (qәcәrli)
قجرلو، نام طايفه‌اي كه امروزه جزء ايل ششبلوكي به شمار مي‌رود. قجري (qәcәri)
منسوب به ايل قاجار.
تزيين زلف، نوعي پيچش زلف.
كند و زنجير.
جاجيم يا قاليچه‌اي كه براي زينت و زيور بر روي زين اسب مي‌اندازند

قد : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
قد، قامت، اندام.
اندازه، مقدار، قدر. قد بند (qәd bәnd)
كمربند. قدله (qәdlә)
بار، دفعه، مرتبه. (رحيمي) قد وئرمك (qәd vermәk)
اندازه دادن، اكتفا كردن، اندازة آب متناسب با قد يك انسان بودن.
اقتضا كردن. ياشى قد وئرمير. (سنّ و سالش اقتضا نمي‌كند.)

قده : تورکجه فارسجا - قشقایی

: قضا، بلا. (← قدا) قدّه (qәddә)
بيماري شتر كه با عث مرگ شتر مي‌شود. قدّه ائدمك (qәddә edmәk)
دچار شدن شتر به بيماري خطرناك

قدا : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ع) قضا، بلا. قدانگى آلام (qәdangı alam)
فدايت شوم، قضا و بلايت را بجان بخرم

قدّاره : تورکجه فارسجا - قشقایی

: قدّاره، شمشيري كه از دو طرف تيز و برنده باشد

قدَغَن : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
قدغن، سفارش.
منع و نهي

قديفه : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ع) قطيفه، هوله، شمد

قديم : تورکجه فارسجا - قشقایی

: زمان قديم. قديمدن (qәdimdәn)
از زمان قديم تا به حال. قديمليك (qәdimlik)
متعلّق به زمان قديم. قديمه‌يي (qәdimәyi)
قديمي و كهنه

قدَم : تورکجه فارسجا - قشقایی

: قدم، گام. (← گاديم) قدم باسما (qәdәm basma)
در هر قدم برداشتني، آهسته قدم برداشتن. قدم باسماق (qәdәm basmaq) = قدم گـؤتورمك (qәdәm götürmәk)
قدم نهادن، قدم گذاشتن.
به كاري پرداختن، آغاز كردن. قدملي (qәdәmli)
خوش قدم

قدمك : تورکجه فارسجا - قشقایی

: نعوظ شدن. ← قت1، قتمك)

قدْر : تورکجه فارسجا - قشقایی

= قدير (qәdir)
(ع)
قدر، قدر شناسي.
مقدار، اندازه.
قدر، اعتبار، ارزش. قدر-و-قييمت (qәdr-o-qiymәt)
اعتبار و ارزش. قدير بيلمز (qәdır bilmәz)
قدر ناشناس، ناسپاس. قدير بيلمزليك (qәdır bilmәzlik)
نا سپاسي، قدر ناشناسي. قدير بيلمك (qәdır bilmәk) = قدير دانليق (qәdır danlıq)
قدر شناسي، تقدير نمودن

قئو : تورکجه فارسجا - قشقایی

: فعل امر از مصدر «قئومك» (چرخيدن) (← قيو) قئوراق (qevraq)
قبراق، چابك.
بند يا نخي كه كاملاً تاب داده شده باشد، نخ سفت و محكم

قئي : تورکجه فارسجا - قشقایی

: مرغوا، فال بد. (← قاي2 ) قئيوانا (qeyvana)
مرغوا، فال بد. (← قاي2، قايغي) قئي وورماق (qey vurmaq)
مرغوا زدن، فال بد زدن

قئيچي : تورکجه فارسجا - قشقایی

: قيچي

قئيد : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ع)
قيد، بند.
پاي بندي، در قيد چيزي بودن.
يادداشت، يادآوري. قئيديني وورماق (qeydini vurmaq)
صرف نظر كردن، پاي بند نشدن، گذشتن

قئيداليسي : تورکجه فارسجا - قشقایی

: اصطلاحي است به مفهوم
مثل اينكه، گو اينكه، ناسلامتي. (در)