Multilingual Turkish Dictionary

تورکجه

تورکجه
ات : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
گوشت.
بدن، پوست بدن، اندام. ات تؤکولمك (әt tökülmәk)
به شدّت ترسيدن.
چندش ايجاد شدن.
لاغرتر شدن.
احساس نفرت كردن. ات ديشه آلماق (әt dişә almaq)
دندان روي جگر گذاشتن، تحمّل كردن. ات سويو (әt suyu)
آبگوشت. اتسيز (әsiz)
بدون گوشت.
لاغر، ضعيف اندام. اتلنمك (әtlәnmәk)
چاق ترشدن. اتلي (әli)
گوشت دار، داراي گوشت.
چاق و فربه. اته‌نه‌‌ك (әtәnәk) = اته‌نه (әtәnә)
جفت زائو، جفت جنين. ات-و-جانلى (әt-o-canlı)
تنومند، چاق، فربه. ات-و- ديرناق (әt-o-dırnaq)
گوشت و ناخن، مجازاً به معني قوم و خويش نزديك. اتي آچّى (әti aççı)
تلخ گوشت، سخت جان، كسي كه بتواند درد را تحمّل كند؛ امّا زخم بدنش دير بهبود مي‌يابد. اتيشمك (әtişmәk)
چاق‌تر شدن، پرگوشت شدن.
رگ به رگ شدن، گرفتگي و جا به جا شدن ماهيچه‌هاي كمر. اتي شيرين (әti şirin)
شيرين گوشت، كسي كه در مقابل درد توانايي نداشته باشد؛ امّا زخم بدنش زود بهبود ‌يابد. اتيك –اوتوك (әtık-ütük)
لاغر و استخواني، لخت و بيچاره، عائله و فرزندان فقير و بيچاره. اتيلن قانلى (әtılәn qanlı) = اتينن قانلى (әtinәn qanlı)
دشمن سر سخت، دشمن خوني.
كينه و دشمني عميق

تعّه : تورکجه فارسجا - قشقایی

: از اصوات تعجّب

تا : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
عمل تا كردن و بر گرداندن چيزي.
رفتار مناسب.
ميان، وسط. تا ائدمك (ta edmәk)
تا كردن، دو لا كردن و برگرداندن.
رفتار مناسب داشتن، سازگاري

تا : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
از حروف ربط به معني تا، الي (فاصلة زمان يا مكان) تا به حال.
براي، براي اين كه

تاب : تورکجه فارسجا - قشقایی

: تاب، توانايي، مقاومت، طاقت و صبر. تاباق (tabaq)
طبق، طبقة ساختمان، قسمت مقاوم ساختمان.
تابه، تختة نان پزي. تاباغا (tabağa)
طبقه، طبقة ساختمان.
طبقه، تب برفكي، از انواع بيماري حيوانات كه در سمّ پايشان اخلالي ايجاد مي‌شود و باعث لنگيدن وگاهي منجر به مرگ حيوان مي‌گردد. تابسيز (tabsız)
بي تاب، كم طاقت. تاب گتيرمَك (tab gәtirmәk)
تحمّل كردن، صبر و استقامت از خود نشان دادن. تابلى (tablı)
پر تاب و توان

تابا تاي : تورکجه فارسجا - قشقایی

: روبرو، مقابل. (در تركي قديم «تابا» به معني آنجا است.)

طاباق : تورکجه فارسجا - قشقایی

: طبق، طبقه. (← تاب، تاباق)

تابولقه : تورکجه فارسجا - قشقایی

= تابيلغا (tabılğa)
نام درختي با ساقه‌هاي سفت و باريك و بلند كه به آن شاقّ و پوق هم مي‌گويند

تابور : تورکجه فارسجا - قشقایی

= تابير (tabır)
راه ميان بُر، كوتاه ترين راه. (از مصدر «تاپماق» (پيدا كردن) و در اصل به معني يافتن كوتاه‌ترين راه.)

تاجيك : تورکجه فارسجا - قشقایی

: غير ترك، فارس زبان. (← تات، تاتجيك) تاجيكي (taciki)
زبان تاجيكي و فارسي، زبان غير تركي

تافاق : تورکجه فارسجا - قشقایی

: اتّفاق، حادثه، رخداد. (اصل كلمه تاپاق (آنچه ناگهان پيدا شود) از مصدر تاپماق (پيدا كردن) است.)

تافتا : تورکجه فارسجا - قشقایی

: تافته، از انواع پارچه‌هاي ابريشمي

تاغ : تورکجه فارسجا - قشقایی

: نام درختي سردسيري كه از درختان مقدّس محسوب مي‌گردد و افراد معتقد ساقه‌هاي سه شاخه‌اي آن را در گردن حيوانات و يا در خانه‌هاي خود آويزان مي‌كنند. (← داغداغان)
عدد فرد. (در مقابل عدد زوج، تعداد ساقه‌هاي انشعابي درخت تاغ معمولاً فرد است.)

تاغاناق : تورکجه فارسجا - قشقایی

: چوبدستي ستبر و بلند. (← تاق1، تاقّاناق)

تاغار : تورکجه فارسجا - قشقایی

: طغار، ظرف بزرگ و گشاد

تاغايير : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ع) محرّف «تغيّر»، خشم و عصبانيت

طاغچا : تورکجه فارسجا - قشقایی

: طاقچه، رف

تاغچا : تورکجه فارسجا - قشقایی

: طاقچه، رف

تاها : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
دماي گرم، هواي گرم.
چادركهاي كرم نوروزي، تارهاي كرم ابريشم، عنكبوت و … كه براي گرم شدن خود در اطراف لانه مي‌تنند. (← توْه، توْها) تاهالانماق (tahalanmaq)
گرم شدن هوا

تاهاف : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ع) معامله گر دوره گرد، دست فروش دوره گرد. (گروهي معتقدند كه اصل كلمه «تحّاف» (تحفه آور) است. و گروهي هم آن را محرّف «طحّاف» (طائف) يعني دوره گرد مي‌دانند.)

طاهار : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ع)
طاهر، پاك.
از نامهاي پسران. طاهار كيخالي (tahar kixalı)
طاهر كيخايي، نام طايفه‌اي از ايل دره‌شوري

تاك : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
تك و تنها.
عدد فرد. (← تاغ)

تال : تورکجه فارسجا - قشقایی

: 1ـ تار، رشته، تار مو. (← تار2)
واحد شمارش تارهاي مو يا پشم.
فعل امر از مصدر «تالاماك» (تار و مار كردن)
جدا كن. تالا (tala)
تاره، قطعه‌اي از رشتة اصلي، قطعه‌اي از چوب خشك، هيزم. بير تالا اوْدون. (قطعه‌اي هيزم)
واحد شمارش تارهاي مو يا پشم.
انبوه خرمن خوشه‌هاي گندم، جو و …
فعل امر از «تالاماق» (تار و مار كردن)، تار و مار كن، تاراج كن، بكوب و له كن. تالا دوْو ائدمَك (tala dov edmәk)
خرمن كوبيدن، له كردن.
رام كردن اسب جوان. تالارماق (talarmaq)
چپاول كردن، تاراج كردن. تالازلاماق (talazlamaq)
برق زدن، نيم سوز شدن، كرز شدن. تاوش (talaş)
تلاش، فعاليت. تالاق (talaq)
طلاق، جدايي زن و شوهر از يكديگر. (با طلق و طلاق عربي همريشه و هم معني است.) تالاماق (talamaq)
تار و مار كردن، تاراج و چپاول نمودن.
جدا جدا و قطعه قطه كردن. تالان (talan)
تاراج، چپاول، غارت. تالانچى (talançı)
غارتگر، چپاولگر. تالانماق (talanmaq)
چپاول شدن. تال-تال (tal-tal)
تار تار ، رشته رشته، رشته هاي پشم يا مو كه از هم جدا شده باشد. تالوارا (talvara)
تلواره، سايه بان، آلاچيق يا چيقي كه بر چاتمه‌اي نصب كرده و بر روي آن كشك خشك كنند. (به اعتبار وجود قطعه‌هاي ني و چوب كه آلاچيق را تشكيل مي‌دهند.) تالواسا (talvasa)
تلواسه، عجله، اضطراب و هيجان

تالافا : تورکجه فارسجا - قشقایی

= تالافى (talafı)
(ع) تلافي، جبران

طاماه : تورکجه فارسجا - قشقایی

: طمع، حرص، آز. (اصل كلمه «تاماه» بوده. ← تام1) طاماهكار (tamahkar)
طمعكار، حريص و آزمند. طاماهكارليق (tamahkarlıq)
طمعكاري، حرص. طاماهي (tamahı)
حريص، آزمند