Multilingual Turkish Dictionary

تورکجه

تورکجه
ترَقّه : تورکجه فارسجا - قشقایی

(3)
نوعي تزيين در دو طرف متّكا

ترَقّه : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
ترقّي، پيشرفت. مرجيمك بوتّاسي ائتدي ترقّه، رفته-رفته اوْلدو چينار ائلخانى

ترَقّه : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
ترقّه، تفنگ كودكانه

ترّه : تورکجه فارسجا - قشقایی

: به معني تاريك است كه به تنهايي كار برد ندارد. ترّه چاشت (tәrrә çaşt)
اوّل صبح، بامداد، پگاه. ترّه شوْو (tәrrә şov)
شب كاملاً تاريك، تاريكي مطلق

ترس : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
تعجّب آور، عجيب.
وارونه، برعكس، معكوس. ترسه (tәrsә)
عجيب و غريب.
ناقص الخلقه، چپ چشم.
معكوس، وارونه.
بد جنس، ناقلا. ترسه‌ليك (tәrsәlik)
نقص، كمبود.
ناقلايي، بد جنسي

تره‌توت : تورکجه فارسجا - قشقایی

= تره‌توت (tәrәtüt)
(ع) محرّف «تردّد»، آمد و رفت. تره‌توتلو (tәrәtutlu)
پُر تردّد، خانة پر رفت و آمد، كسي كه بيشتر مواقع مهمان دارد

تره‌زي : تورکجه فارسجا - قشقایی

: ترازو، ميزان

تش : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2) = تشت (tәşt)
دار و دسته، گروه، طايفه. بو دا اوْللار تشتيندن دير. (اين هم از گروه آنها است.)

تش : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
آتش. تش-و-باد (tәş-o-bad)
آتش توأم با باد، باد گرم و سوزان. تش توْوا (tәş tova) = تشتيفا (tәştifa)
نام گياهي شبيه گشنيز.
نام بوته‌اي كه به آن «تشه‌نَك» هم مي‌گويند و برگ و بار آن را در آب خيسانده و با آن آب، بدن افرادي كه حرارت و خارش دارد مي‌شويند تا بهبود يابد. تشَر (tәşәr)
حالت عصبانيت و آتش مزاجي، تشر، پرخاش. تشرله‌مك (tәşәrlәmәk) = تشر گئدمَك (tәşәr gedmәk) = تشر وورماق (tәşәr vurmaq)
تشر زدن، عصباني شدن و پرخاش كردن. تشرلي (tәşәrli)
با پرخاش و عصبانيت. تشگيرنه (tәşgirnә)
فروزينه، آتشي كه از جايي به جاي ديگر برند و با آن اجاق ديگري روشن كنند. تشگيره (tәşgirә)
انبر، آتشگير.
فروزينه، تشگيرنه. تشه‌نك بوتّاسى (tәşәnәk buttası)
نام گياه بوته‌اي، تشتيفا. تشي (tәşi)
آتشي، آتشي مزاج و عصباني

تصَدلوق : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ع) محرّف «تصدّق»، قربان، صدقه

اتّه : تورکجه فارسجا - قشقایی

: پدر ( ←آتا)

تت : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
دست. (به زبان كودكانه) فعل امر از مصدر «تتمَك» (تكان خوردن دست، لغزيدن) تتديرمَك
تكان دادن، جنباندن، لغزاندن.
پرداخت كردن، اداي وام.
چاره انديشي، تدبير به كار بردن. تتَر
لغزان، متحرّك، متزلزل. ده‌يمه-تتر دير. (دست مزن كه متزلزل است.) تتمَك
تكان خوردن، لغزيدن، سُر خوردن.
موقّتاً براي ديدني به كسي سر زدن.
اشتباه و لغزش، اشتباهاً سخني را بيان كردن، تپق انداختن زبان. تته-پته
لغزش زبان، تمجمج، به لكنت افتادن. تته‌لنمَك
لرزيدن، تعادل خود را از دست دادن.
به خطا سخني گفتن، تپق انداختن زبان. تته‌ماج (tәtәmac)
نام غذايي مركّب از پنير، لورك ونان ريزه و خرد شده. (اصل كلمه از
«تت» + «اومّاج» (آنچه با دست امّاج كنند) است. ← چاچيك) تته‌مك
تكان خوردن، جنبيدن.
به اشتباه سخني را بيان كردن. تتي (tәti)
دست. (به زبان كودكانه)

تتَبّوْه : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ع) محرّف «تتبّع»، تحقيق، تدبير و جستجو

تتَبّور : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ع) محرّف «تدبّر»، تدبير به كار بردن، چاره انديشي. (← تت، تتديرمك)

تتَمّه : تورکجه فارسجا - قشقایی

: تتمّه، باقيمانده، بقيّه

تو : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ف)
تو، داخل، درون.
اتاقي كه اطراف آن محدود و تاريك باشد و روشنايي نداشته باشد. تو چال (tu çal)
يخچال كوه، يخچال طبيعي در كوههاي برف آلود، برفي كه در داخل گودال كوه باشد. تو دار (tu dar)
تودار، زيرك، عاقل و سيّاس. تو زيني (tu zini)
چرم دروني زين اسب. تو گاه (tu gah)
آلونك، خانة كوچك

توج : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
روي، فلز روي.
فلز مفرغ. توجو (tucu)
فلز روي

تـوج : تورکجه فارسجا - قشقایی

= تـوجـو (tücü)
روي، فلز روي.
مفرغ

توجَنگي : تورکجه فارسجا - قشقایی

: آلونك، كومه. (در)

توف : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
پوشالي، تو خالي.
تپّه يا بلندي كه زير آن سوراخ تونل مانندي داشته باشد و باد از آن عبور كند.
سخن تو خالي، سخن اضافي، ياوه.
تف، آب دهان.
شكاف، غار كوه.
جاي گودي كه در آن آب يا برف جمع شود، يخچال برفي، گودال.
آبشار. توفال (tufal)
پوچ، تو خالي.
سخن بيهوده، ياوه. توفالا (tufala)
تفاله، آشغال، هر چيز توخالي و اضافي، باقيماندة هر چيز. توفان (tufan)
توفان، باد شديد. توفانليق (tufanlıq)
روز توفاني، هواي توفاني

توف : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
صداي تف، تف، آب دهان.
از اصوات تأسّف.
تو خالي. (← توف) تـوفنگ (tüfәng)
تفنگ، اسلحه، آلت توفنده. تـوفنگچي (tüfәngçi)
تفنگچي، تير انداز. تـوفنگچيليك (tüfәngçilik)
تفنگچي‌گري، مهارت تير اندازي. تـوفنگلي (tüfәngli)
تفنگدار، مسلّح. تـوفورجَك (tüfürcәk): آب دهان. تـوفورمَك (tüfürmәk)
تف انداختن، پرتاب كردن آب دهان. تـوف-و-لعنت (tüf-o-lә”әnәt)
تف و لعنت، نفرين و سرزنش

تـوفئيلي : تورکجه فارسجا - قشقایی

: مترّك «طفيلي»، وابسته، مهماني كه بدون دعوت همراه ديگران به مهماني رود

توغور : تورکجه فارسجا - قشقایی

: هر چيز گرد،كروي يا استوانه‌اي شكل. توغور-توغور (tuğur-tuğur)
اشياي گرد و كروي شكل.
در حال غلتيدن. توغورلا (tuğurla)
بغلتان. توغورلاماق (tuğurlamaq)
غلتاندن، غلتانيدن. توغورلانماق (tuğurlanmaq)
غلتيدن، غلت خوردن

توغورْتْماك : تورکجه فارسجا - قشقایی

: برخيزاندن. (← تور1، تورغوتماق)

توغوزدورماق : تورکجه فارسجا - قشقایی

: برخيزاندن. (← تور1، تورغوزدورماق)