Multilingual Turkish Dictionary

تورکجه

تورکجه
اودگون : تورکجه فارسجا - قشقایی

: آواره. (← ايت2،‌ ايتگين)

اودوک : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
سوراخ سوراخ ، مشبّك.
سوراخ نوك پستان. (اصل كلمه «اوچوک» (شكسته و پريده) از مصدر «اوچمك» است.) اودوک- دليك (üdük-dәlik)
سوراخ سوراخ، تكّه پاره

اودول : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
تشريفات، دنباله دار، كار دنباله‌دار.
گرفتاري و درد سر. (ريشة كلمه از مصدر «اوزانماق» (طولاني شدن) است؛ يعني به شكلهاي «اوزول»، «اوذول»، «اودول» و «اوتول» تغيير يافته. ← اوز، اوتول)

اودوم : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
علم جادويي، قدرت تسلّط بر اجنّه.
بازي برد و باخت، مسابقه، مجازاً به معني خوش قدم و مبارك. (ريشة كلمه از اوتماق به معني برنده شدن است.) اودوم-اودوم (udum-udum)
نوعي بازي دسته جمعي در بين كودكان و نو جوانان. اودوملو (udumlu)
كسي كه بر دانش سحر و جادويي مسلّط باشد

اودوم : تورکجه فارسجا - قشقایی

: عمل مسابقه، برنده شدن در مسابقه. (← اوت1، اوتـوم) اودوم-اودوم (üdüm-üdüm)
نام يكي از بازيهاي دسته جمعي كودكان و نوجوانان

اودوروگ : تورکجه فارسجا - قشقایی

: به سرعت،سريع و تند. (اصل كلمه «اوچوروگ» از مصدر «‌اوچمك» (پرواز كردن) است.)

اوف : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
از اصوات تأسّف، تعجّب و لذّت. اوف دئمه‌دي. (اعتراض نكرد، ناراحت نشد.)
صداي وزش باد و هر چيز كوبيده و ريز كه به باد دهند. اوفاق (ufaq)
خرد و ريز شده، نان خشك و ريز.
ترد، شكننده و ظريف. اوفاقلاماق (ufaqlamaq)
ريز و كوچك كردن، ريز ريز كردن. اوفالانماق (ufalanmaq)
خرد شدن، ريز ريز شدن. اوفره (ufrә) = اوفوره (ufurә)
آرد، آرد زبر. (← اور، اوربا) اوفّولاماق (uffulamaq)
صداي فش فش باد به گوش رسيدن. اوفّئي (uffey) = اوفّئيش (uffeyş)
از اصوات لذّت

اوف : تورکجه فارسجا - قشقایی

: اُف، صداي دميدن، دميدن در محل سوختگي. اوفروت (üfrüt)
لخت، برهنه و عريان. اوفروگ (üfrüg)
پوسيده و كهنه.
كاملاً سوخته و از بين رفته. اوفرولمك (üfrülmәk)
سوختن و تاول زدن بر اثر سوختگي. اوفله‌مك (ütlәmәk) = اوفورمك (üfürmәk)
پف كردن، دميدن. اوفوراق (üfüraq)
پف، دم، فوت. اوفوروگ (üfürüg)
پف، فوت، دم.
پلاسيده، كهنه، از بين رفته. اوفورولمك (üfürülmәk)
دميده شدن. اوفوروم (üfürüm)
عمل فوت كردن، نحوة دميدن. اوفوروم-زوفوروم (üfürüm-züfürüm)
جزع و فزع، گريه و زاري

اوگج : تورکجه فارسجا - قشقایی

: گاو نر جوان. (بيات) (← اؤك2، اؤکوز)

اوگن : تورکجه فارسجا - قشقایی

: دهنه، افسار، دهنة اسب. (← اؤگ، اؤگن) اوگنله‌مك (ügәnlәmәk)
افسار كردن، دهنه بر اسب يا استر زدن

اوغرا : تورکجه فارسجا - قشقایی

: فعل امر از «اوغراماق» (برخوردكردن) (← اورْغ، اورغا) اوغراشماق (uğraşmaq)
با همديگر مواجه شدن، يكديگر را ملاقات كردن. اوغراما (uğrama)
آنچه ناگهان به انسان بر خورد كند، اتّفاق، رويداد.
بيماري ناگهاني، صرع و غش. اوغراماق (uğramaq)
برخورد كردن، ملاقات كردن، مواجه شدن

اوغون : تورکجه فارسجا - قشقایی

: فعل امر از مصدر «اوغونماق» اوغوندورماق (uğundurmaq)
به عقب برگرداندن، گرداندن.
سر گرم و مشغول كردن.
تاب دادن، چرخ دادن. اوغونماق (uğunmaq)
گشتن، گرديدن، دور زدن، گردش كردن.
گيج شدن سر

اوگوروک : تورکجه فارسجا - قشقایی

: شتابان، دوان دوان، با سرعت. (اصت كلمه «اوچوروگ» از مصدر «اوچمك» (پريدن) است. ← اودوروگ) اوگوروکله‌‌مك (ügürüklәmәk)
با سرعت تمام دويدن

اوگوت : تورکجه فارسجا - قشقایی

= اوگود (ügüd)
فعل امر از مصدر «اوگوتمك» (آرد كردن) اوگوتمك (ügütmәk)
آرد كردن، آسياب كردن. اوگودولمك (ügüdülmәk)
آرد شدن، آسياب شدن. اوگودولو (ügüdülü)
آرد شده، آسياب شده. اوگونمَك (ügünmәk)
آرد شدن، آسياب شدن

اوک : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
بار، بارمنزل.
مجموعة خورجينها، جاجيمها، گليمها و …كه به طور مرتّب و زيبايي آزين بندي شده باشد. (← يــوك) اوک آلتى (ük altı)
زير باري، آنچه در زير بار بسازند و بار را بر روي آن قرار دهند. اوک ججيمي (ük cәcimi)
جاجيم زينتي كه بر روي جاجيمها و بار منزل كشند. اوک داشى (ük daşı)
سنگ چينهاي مخصوص كه براي زير باري منزل مي‌سازند. اوکلَتمك (üklәtmәk)
وادار به كوچ نمودن، بار دادن.
تحميل كردن. اوکلَنمك (üklәnmәk)
بار شدن، زير بار قرار گرفتن. اوکله‌مك (üklәmәk)
بار كردن، كوچ كردن.
تحميل كردن. اوکلو (üklü)
بار دار، حيوان يا وسيلة نقليه‌اي كه زير بار باشد

اول : تورکجه فارسجا - قشقایی

: فعل امر از مصدر «اولوشماق» كه در تركي قديم به معاني
به هم رسيدن، گير كردن، زودتر رسيدن، برخورد كردن، درخشش و … بوده است. (← ايل و اول) اولا (ula)
فعل امر از «اولاماق» (وصل كردن) اولاتماق (ulatmaq)
به هم وصل كردن، متّصل كردن.
به عوعو وا داشتن سگ و امثال آن. اولار (ular)
طناب، نوعي طناب كوتاه، افسار مخصوص گوساله كه قسمتي از آن سه رشته‌‌اي است كه در شاخ و پوزة گوساله قرار مي‌گيرد. اولاشديرماق (ulaşdırmaq)
به هم متّصل كردن.
وادار نمودن دسته جمعي سگها به پارس و عوعو
اولاشماق (ulaşmaq)
زوزه كشيدن دسته جمعي سگها يا گرگها.
به هم پيوستن، در گير شدن رشته‌هاي نخ يا ريسمان. اولاشيق (ulaşıq)
به هم پيوسته، متّصل. اولاق (ulaq)
متّصل، به هم وصل شده.
وصله.
وابسته، عامل، نوكر. اولالى (ulalı)
متّصل، به هم وصل شده. اولاما (ulama)
اتّصال، عمل وصل.
زوزه، عوعو.
بند، طناب، طناب كوتاه.
تشريفات و اهنّ و تلب. اولاما–ساپلاما (ulama-saplama)
دنباله، عواقب.
گره زدن و بستن.
تشريفات، اهنّ و تلپ. اولاماق (ulamaq)
به هم وصل كردن، متّصل كردن دو چيز دراز.
زوزه كشيدن سگ، صداي طولاني دادن سگ، گرگ و امثال آنها. اولانماق (ulanmaq)
به هم وصل شدن، متّصل شدن. اولدوز (ulduz) = اولّوز (ulluz)
ستاره.
مجازاً به معني زيبارو، وجيه.
نام نژادي از اسبهاي قشقايي.
نامي براي دختران. اولدوز پوْخو (ulduz poxu)
كرم شبتاب. اولدوز وورماق (ulduz vurmaq)
دچار بلاي آسماني شدن. اولْق (ulq)
علق، علاقه، تمايل.
يورش، حمله. (← اورْق) اولق اوْلماق (ulq olmaq)
با عشق و علاقه به طرف كسي حمله ور شدن. اولقوتلاماق (ulqutlamaq)
بلعيدن، حركت غذا از دهان به معده. قورت دادن، تند تند خوردن. اولقوتماق (ulqutmaq) = اولقوندورماق (ulqundurmaq)
قورت دادن، بلعانيدن. اولَنگ (ulәng)
تاختن، با اسب تاختن. اولَنگ ائدمك (ulәng edmәk)
تاختن. اولنگ كش (ulәng kәş)
در حال تاخت. اولو (ulu)
پيچ، تاب. اولوس (ulus)
طايفه، ايل، قبيله. (به اعتبار اينكه از اتّصال خانواده‌ها و طايفه‌ها به وجود آمده است.) ائل-و-اولوس (ايل و قبيله) اولوشماق (uluşmaq)
زوزه كشيدن دسته جمعي.
به هم وصل شدن. اولوماق (ulumaq)
عوعو كردن، زوزه كشيدن.
به هم وصل كردن. اولو وئرمك (ulu vermәk)
تاب دادن، پيچ دادن

اولْگَر : تورکجه فارسجا - قشقایی

: خوشة پروين. (← ايل، ايلگر)

اولو : تورکجه فارسجا - قشقایی

: بزرگ، والا مقام. اولو ديوان (ulu divan)
ديوان عدل، ديوان عدالت باريتعالي، باز خواست روز قيامت

اولوگ : تورکجه فارسجا - قشقایی

: مغز استخوان. (در تركي قديم به شكل «ييليك» يعني تنگ و باريك است.) (← ايل و ييل) اولوگ آغاجى (ülüg ağacı)
چوب باريكي كه در ميان جهاز شتر قرار مي‌گيرد

اولخونْتو : تورکجه فارسجا - قشقایی

: آب چركين و كثيف، كثافات ته نشين شدة ظروف غذا. (← اوخ، اوخونتو)

اوم : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
انتظار و اميد. (تر. قد. امروزه به تنهايي كاربرد ندارد.) اومود (umud)
اميد، انتظار

اوم : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
فعل امر از مصدر «اومماق» (كوبيدن) اومّا (umma)
امّاج، نوعي آش، آش رشته.
له و كوبيده.
سر استخوان ران، قسمت برجستگي لگن خاصره. اومّاج (ummac)
آش رشته، آش.
له و كوبيده

اوماق : تورکجه فارسجا - قشقایی

:گلوله يا بستة نخ، پشم و امثال آنها. (← يوم، يوماق)

اومّا : تورکجه فارسجا - قشقایی

: جفت زائو، آنچه به دنبال چيز ديگر آيد. بو آمّادا بير اومّادا وار. (اين امّا گفتن چيز ديگري هم به دنبال دارد.)

اومود : تورکجه فارسجا - قشقایی

: اميد، انتظار، توقّع. (ريشة كلمه در تركي قديم «اوم» از مصدر «اومماق» (انتظار داشتن) است. ← اوم، اومود) اومودسوز (ümüdsüz)
نا اميد، مأيوس. اومودلَنمك (ümüdlәnmәk)
اميدوار شدن. اومودلو (ümüdlü) = اومودوار (ümüdvar)
اميدوار، آرزومند.
منتظر، متوقّع