Multilingual Turkish Dictionary

تورکجه

تورکجه
بوتو : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
بزغالة يتيم و بي مادر.
صوتي است جهت نوازش و فرا خواندن بزغاله

بوتون : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
كامل، دست نخورده، بدون نقص.
همه، همگي. (ريشة كلمه از «بيتمك» و «بود» است؛ به اعتبار اينكه به معني (همة آنچه وجود دارد) است. ← بيت2، بيتين و بود) بوتونلوک (bütünlük)
تماميّت، يكپارچگي

بوتوق : تورکجه فارسجا - قشقایی

: لنگ، چلاق. (← بور، بورتوق.)

بووّه : تورکجه فارسجا - قشقایی

: از اصوات تحذير كه كودكان را از چيزي بترسانند

بوخ : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
تلفّظي از كلمة «بوْغ» (خفه كن) بوخاق (buxaq)
زير گلو، غبغب گلو. بوخْس (buxs)
بغض، عقدة گلو. بوخسا (buxsa)
كمينگاه، محل كمين كردن. بوخسا ائدمك (buxsa edmәk)
كمين كردن. بوخسو (buxsu)
بغض آلود، ناراحت. بوخوْو (buxov)
بخو، وسيله‌اي زنجيري كه براي بستن پاي چهار پايان به كار مي‌برند. بوخوْولاماق (buxovlamaq)
بستن، زنجير كردن. بوخوْولانماق (buxovlanmaq)
بسته شدن، زنجير شدن. بوخوْولو (buxovlu)
در زنجير، بسته شده.
مچ پا، ناحيه‌اي از پا كه بخو بسته شود. بوخوْولوق (buxovluq)
مچ پا

بوخ : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
بخار، بخار آب يا غذاي داغ

بوخار : تورکجه فارسجا - قشقایی

: بخار آب يا حرارت غذا. بوخارلاماق (buxarlamaq)
بخار كردن، تبخير گشتن. بوخارلانماق (buxarlanmaq)
بخار شدن. بوخارى (buxarı)
بخاري، گرمكن. بوخور (buxur)
بخور، بخار آب گرم يا داروي جوشانده كه بيمار آن را استنشاق كند. بوخئي (buxey) = بوخئيگ (buxeyg)
نوعي خوراك قورمه كه در درون پردة شكمبة گوسفند بپزند و معمولاً در لاي پلو يا چلو قرار دهند. بوخئيگ پولوْو (buxeyg pulov)
پلو يا چلوي كه در لاي آن قورمة بوخئيگ گذاشته باشند

بوي : تورکجه فارسجا - قشقایی

: از اصوات تعجّب، و افسوس

بويور : تورکجه فارسجا - قشقایی

: فعل امر از مصدر «بويورماق» (دستور دادن) بويورماق (buyurmaq)
دستور دادن، فرمان دادن.
فرمودن، اجلال نزول فرمودن، نشستن.
گفتن، بيان كردن. بويوروق (buyuruq) = بويروق (buyruq)
دستور، فرمان. بويورولماق (buyurulmaq)
امر شدن، دستور داده شدن

بوز : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
يخ، هر چيز يخ بسته و منجمد شده. (← بوز، پوْز، پوز و پوزغون) بوزان (buzan)
برف آلود، از برف پوشيده شده. بوز باغلاماق (buz bağlamaq)
يخ بستن، منجمد شدن. بوز–بردي (buz-bәrdi)
سخن سرد، سخن نا بجا، جواب سر بالا. بوزغو (buzğu) = بوزغون (buzğun)
حالت كمين، در موقعيّت كز و كمين كردن و در جايي نشستن. (← بوسقو) بوزغو وورماق (buzğu vurmaq)
يخ بستن.
كمين كردن. بوز قوْوورما (buz qovurma)
گوشت قورمه، خوراك قورمه كه معمولاً در گذشته آن را در مشك مخصوص نگه مي‌داشتند كه مدّت چند ماه سالم مي‌ماند

بوز : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
مترّك بُزِ فارسي. بوز بور (buz bur)
بُز بُر، سر كسي را مثل سر بُز بريدن. بوز بور باشينى كسدي. (مانند بُز سرش را بريد.) بوز دوم
دُمچه، دنبالچه، آخرين قسمت ستون فقرات. بوزونا (buzuna)
بزينه، گلّة بُز

بوز : تورکجه فارسجا - قشقایی

: بن مصدر بوزمك (كرخ كردن) (← بوز، پوْز، بوس و بوسقو) بوزمك (büzmәk)
چين دادن، برگرداندن لبة پارچه.
فشردن، تنگتر كردن. بوزگو (büzgü) = بـوزمه (büzmә)
چين، چروك، چين پليسه. بـوزوشدورمك (büzüşdürmәk)
چروك كردن، مچاله كردن.
تنگتر كردن، منقبض كردن. بـوزوشـمك (büzüşmәk)
چين و چروك برداشتن.
پلاسيدن، جمع شدن و كرخ شدن به خاطر سرما يا سوختن.
جمع شدن لبها بر اثر خوردن غذاي گس مزه. بـوزوشوک (büzüşük) = بوزوک (büzük)
چروكيده، مچاله شده. بـوزوکدورمك (büzükdürmәk)
مچاله كردن. بـوزوکمك (büzükmәk)
مچاله شدن، چين خوردن. بـوزولمك (büzülmәk)
مچاله شدن، خود را جمع كردن.
كرخ شدن. بـوزولو (büzülü)
مچاله شده، كرخ و چروكيده

بوزاغى : تورکجه فارسجا - قشقایی

: گوساله. بوزاغى بورنو (buzağı burnu)
عقرب.
آبدزدك، نام نوعي حشره. بوزاق (buzaq)
گوساله

بخيز : تورکجه فارسجا - قشقایی

= بخيس (bәxis)
نام گياهي از گياهان دارويي كه به آن ريشكك هم مي‌گويند

بخت : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
بخت، شانس، اقبال.
پيروزي و موفّقيّت.
التماس، خواهش زياد. (اصل كلمه «بخ» = «بغ» = «بگ» = «بيگ» (خدا، بزرگ و رهبر) است.) بخت اولوماق (bәxt ulumaq)
شانس آوردن. بخت گتيرمَك (bәxt gәtirmәk)
به پناه آمدن، به التماس آمدن.
شانس و اقبال رو آوردن. بخت وئرمَك (bәxt vermәk)
التماس كردن، خواهش كردن. بخته گَلمَك (bәxtә gәlmәk)
به التماس افتادن، التماس كردن.
گدايي كردن. بخته وَر (bәxtә vәr)
خوشبخت، داراي بخت و شانس. بختي باغلى (bәti bağlı)
اقبال خفته، بخت برگشته، مجازاً به دختري كه خواستگار نداشته باشد، گفته مي‌شود. بختي يار (bәxti yar)
بختيار، خوش بخت، سعادتمند.
مختار و آزاد

بخته : تورکجه فارسجا - قشقایی

: اخته، حيواني كه خايه‌اش را كشيده باشند

به‌ي : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
بيگ، بزرگ، رئيس.
زينت و زيور، آراستن داماد.
داماد.
ثروتمند، متموّل. (← بگ و باي) به‌ي ديللي (bәy dilli)
بيگدلي، نام طايفه‌اي بزرگ از قبايل 24 گانة تركان قديم دنيا كه امروزه در ايلات عمله، كشكولي و … زندگي مي‌كنند. به‌ي‌زا (bәyza)
نام اصلي بيضاي فارس و به معني جايي كه افراد بزرگ پرورش دهد. به‌ي زادا (bәy zada)
بيگزاده، زادة بزرگان، آنكه شرافت خوني و نژادي دارد.
نامي است براي دختران. به‌ي‌لر به‌يي (bәylәr bәyi)
بيگلر بيگي، بزرگ بزرگان، عنوان حاكمان ولايات در گذشته. به‌ي‌ليك (bәylik)
بزرگي، رياست.
دامادي. به‌ي‌ليك رختيني گئيميش. (لباس دامادي پوشيده است.) به‌يه‌نْمَك (bәyәnmәk)
پسنديدن. (← بگ، بگَنمَك)

به‌ي باد : تورکجه فارسجا - قشقایی

: بر باد، نيست و نابود. (شش) به‌ي باد اوْلماق (bәy bad olmaq)
بر باد رفتن، از بين رفتن و نابود شدن

بيات : تورکجه فارسجا - قشقایی

: از طوايف قديمي تركان. (← بايات)

بياز : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
خشك و منجمد، گوشت خشك شده.
برشته، كباب شده.
نياب قليان. (← باياز) بياز بوْين (bәyaz boyn) = بوْينو بياز (boynu bәyaz)
گردن بلند. بيانات (bәyanat)
تعيين، شمارش. بيانات ائدمَك (bәyanat edmәk)
تعيين كردن، شمردن

به‌ي‌بَل : تورکجه فارسجا - قشقایی

= به‌ي‌وه‌ل (bәyvәl)
خل، احمق، ديوانه. (شش ← به‌ي‌وا، به‌ي‌وا دلي)

به‌ين : تورکجه فارسجا - قشقایی

: مغز، مغز انسان يا حيوان. (← بئين)

به‌يوْو : تورکجه فارسجا - قشقایی

: محرّف دو تركيب فارسي «بد» و «آب» (بد آب، بي ميلي نسبت به خوردن آب) (شش)

به‌يه‌ق : تورکجه فارسجا - قشقایی

: چند لحظه پيش، همين حالا. (← باياق)

به‌ي‌وا : تورکجه فارسجا - قشقایی

: ديوانه. (← بئيوا) به‌ي‌وا–دلي (bәyva-dәli)
ديوانه، كاملاً ديوانه