Multilingual Turkish Dictionary تورکجه

جيكّه : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
صبر، شكيبايي. جيكّه‌لي (cikkәli)
صبور، پر حوصله

جيكّه : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
نام گياهي معطّر از خانوادة سير. جيكّه‌ليك (cikkәlik)
جايي كه علف جيكّه فراوان باشد

جيل : تورکجه فارسجا - قشقایی

= جيلْد (cild)
روپوش، جلد، اوّلين برگ كتاب، رويه، پوسته. (← جلإل)
چابك و سريع، آنكه جلوتر از ديگران قرار گيرد. جيلد ائدمك (cild edmәk)
جهيدن، پريدن. جيلد سيز (cildsiz)
بدون جلد. جيلدلي (cildli)
داراي جلد، داراي پوشش. جيلوْو (cilov)
(ف) جلو، پيش، مقابل. جيلوْودار (cilovdar)
جلودار، پيشوا، رهبر. جيلوْودارليق (cilovdarlıq)
جلوداري، پيشوايي.
مبلغ پولي كه صاحب اسب ماده به صاحب اسب نر پرداخت كند تا دو اسب با هم جفتگيري كنند. جيلوْولاماق (cilovlamaq)
جلو افتادن، سبقت گرفتن

چيله : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
چوب و سرشاخه‌هاي باريك، خاشاك خاردار.
فعل امر از مصدر «چيله‌مك» = سويا چالماق (آب دادن، نم دادن، آبپاشي.) (اصل كلمه «چالا» و ريشة آن از مصدر «چالماق» (نيش زدن و تكان دادن) است.)

چيله : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
فعل امر از مصدر «چيله‌مك» (فرياد كردن)
فرياد، سر و صدا. (ريشة كلمه از «چير1» (فرياد و سر و صدا) است.) چيلَتْمَك (çilәtmәk) = چيله‌مَك (çilәmәk) = چيلله‌مك (çillәmәk)
فرياد كسي را بلند كردن.
آواز خواندن بلبل و پرندگان ديگر، به فرياد و آواز خواندن واداشتن

چيل : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
پيسه، خال خال، رنگارنگ.
رنگ روشن، رنگ برّاق و ناخوشايند

چيل : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
(ف) عدد چهل. چيل مرد (çil mәrd)
كوتوله، كوتاه قد. چيلّه (çillə)
چهلّم، چهل روز بعد از تولّد يا مرگ

چيل : تورکجه فارسجا - قشقایی

(3)
بازو، بازوهاي باز و از هم گشاده. (← چين 1)
دهان، دهان باز و گشاده. چيل آغْز (çil ağz) = آغزي چيل (ağzı çil)
آنكه دهانش باز باشد و بي ادبانه بخندد، زهرخند. چيلدير (çildir)
دهان دريده، بد دهان، ياوه گو، پر رو، پيش نوك. چيل-و-ميرْك (çil-o-mırk)
دست و بازو، دست و آرنج. چيل-و-ميرْك ائدمَك (çil-o-mırk edmәk)
دست و بازوي كسي را شكستن و به شدّت كتك زدن. چيلّه (çillә)
چلّة زمستان.
چلّة كمان كه كشيده و باز مي شود. (اين كلمه ارتباطي با عدد چهل فارسي ندارد؛ بلكه چلّة زمستان نهايت كشش سرماي زمستان است.) چيلّه به در (çillә bә dәr)
چلّه به در، مراسمي كه بعد از چلّة زمستان اجرا مي‌شود؛ به اين ترتيب كه در دو نقطه از زمين به فاصلة 5 تا 6 متر آتش روشن مي‌كنند و گوسفندان را با هلهله و شادي از بين اين دو آتش عبور مي‌دهند؛ به خاطر اين كه سرما و سختي زمستان گذشته و قضا و بلا از دامهاي دامداران رفع شده است. چيلّه زه (çillә zә)
چلّه زا، برّه يا بزغاله‌اي كه در فصل زمستان زاييده شده باشد

چيل : تورکجه فارسجا - قشقایی

(3):
كتف، شانه، بازو. (به تنهايي كاربرد ندارد. ← چين1)
دهان گشاده و باز. چيل-و-ميرْك ائدمك (çıl-o-mırk edmәk)
استخوانها و بازوان كسي را خرد كردن، به شدّت كتك زدن. (گلّه‌زن)

چيل : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
(ف) عدد چهل. چيل آليق (çıl alıq)
چند لا قبا، آدم چند چهره. چيلتاراليق (çıltaralıq)
شلوغ و سر و صدا، شايعه و رسوايي در آوردن، چهل برابر نشان دادن يك مطلب. چيل قارين (çıl qarın)
سيرابي شكمبه.
نام نقشي از نقشهاي قالي. چيل-و-چوْو (çıl-o-çov)
چو، شايعه، يك كلاغ و چل كلاغ، خبر دروغ

چيل : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
پيسه، دو رنگ. چيل-چيل (çıl-çıl)
پيسه، خال خال، لكه لكه

چيلال : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
نام درختچه‌اي خاردار با برگهاي صورتي، تنگز.
چوب نوك تيز، چوب كوچك نوك تيز جهت اتّصال دو قسمت از چادر سياه، خلال، شيش. (اصل كلمه «چالال» و ريشة آن از «چالماق» (نيش زدن) است.)