Multilingual Turkish Dictionary

تورکجه

تورکجه
چوْيور : تورکجه فارسجا - قشقایی

: نام گياهي معطّر. (← چوْو)

چؤز : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
ابتداي رگ بيضه‌ها.
قسمتي از روده كه به آن «ياغلي باغيرساق» (رودة چرب) هم مي‌گويند. (← چيز) چؤز بَز (çöz bәz)
دژپيه، بظر و دملهايي كه به رودة چرب مي‌چسبد. چؤزْره (çözrә)
راه باريك، راهي كه مثل روده باريك و پيچ در پيچ باشد.
نام قشلاقي در جنوب شهر قير. چؤزوك (çözük)
نخ نخ، رشته رشته.
صف، رده.
لاغر، باريك اندام و سياه سوخته. چؤزوكدورمَك (çözükdürmәk)
رشته رشته كردن.
به صف كشاندن، به دنبال هم كشاندن.
به وسيلة ديگري خط كشيدن و خراش انداختن. چؤزوكمَك (çözükmәk)
رشته رشته شدن.
به صف كشيده شدن.
لاغر تر و ضعيف تر شدن

چپ : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2) = چپّ (çәpp)
فشرده، در هم فرو رفته، دسته شده. (← تپ) چپّ اوْلماق (çәpp olmaq)
در هم چپيدن، در هم فرو رفتن. چپَر (çәpәr)
پرجين، ديواري كه از ساقة درختان درست شده باشد، ساقه‌هاي به هم فشرده شده و مرتّب كه ديوار حياط خانه‌هاي قديم را تشكيل مي‌داد. چپّه (çәppә)
چپّه، دسته، بسته يا دسته‌اي از پول. (← تپ، تپّه و كپ، كپّه.) چپّه پـول (çәppә pül)
بستة پول. چپّه‌له‌مك (çәppәlәmәk)
دسته كردن پول.
فشردن و كوبيدن. چپير (çәpir)
موي انبوه و فشرده، موي مجعد.
قسر، حيوان نازا، حيواني كه رحم (بچّه دان) او فشرده و در نتيجه نازا شده باشد.
بز يا گوسفندي كه بزغاله يا برّه‌اش مرده باشد.
مجرّد، تنها، غير متأهّل

چپ : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
(ف)
سمت چپ.
منحرف.
اريب، كج.
چپ دست يا چپ چشم. چپ ائدمك (çәp edmәk)
چپ كردن، از جادة اصلي منحرف شدن.
كسي را به اشتباه و انحراف واداشتن. چپ-چوْولا (çәp-çovla)
گمراه، منحرف. چپ-چيدار (çәp-çıdar)
طناب گره خورده و در هم پيچيده.
مجازاً به معني كسي كه درون پيچيده دارد، كج انديش، بد باطن. چپ حلقه (çәp hәlqә) = چپَلقه (çәpәlqә)
نام نقشي در گليم. چپ-راست (çәp-rast)
چپ وراست.
دو خط عمود بر هم، صليب وار. چپَرپئچ (çәpәr peç) = چپَرپيچ (çәpәr piç)
در هنگام سرما يا عزاداري شال يا سرانداز را به صورت حمايل روي شانة چپ و زير بغل بستن. چپ-غلطي (çәp-ğәlәti)
مغالطه كردن، به غلط انداختن حريف در كُشتي.
منحرف شدن از راه راست. چپ كوْر (çәp kor)
چپ چشم. چپ كوْل (çәp kol)
چپ دست. (از تركيب
چپ + كوْل = قوْل (بازو) درست شده.) چپَكي (çәpәki)
با دست چپ، چپ دستي.
كج، اريب، يك وري. چپ گـؤز (çәp göz)
چپ چشم. چپ يئل (çәp yel)
بادي كه از طرف مشرق يا شمال شرق بوزد، باد صبا.
باد ناموافق، هواي نامناسب

چپيش : تورکجه فارسجا - قشقایی

: بز يك ساله. (ريشة كلمه از «چاپ» و به معني پر تلاش و فعّال است.)

چپلوْو : تورکجه فارسجا - قشقایی

: مرداب، باتلاق كوچك. (← چالْپ، چالپوْو)

چپوْو : تورکجه فارسجا - قشقایی

: چپاول، غارت. (← چاپ1، چاپوْو)

چپَر : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
زود، به سرعت. (← چاپ1، چاپار، چاپاري)
خرمن كوب. (حيوان يا وسيله‌اي كه به سرعت و با تاخت روي خرمن حركت مي‌كند و خرمن را مي‌كوبد.) چپَرغه (çәpәrğә)
چابك، سريع. چپَري (çәpәri)
به سرعت، چاپاري

اجْر : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ع)
اجر، مزد، پاداش.
ثواب آخرت

جر : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ع)
جر، دعوا، كشمكش.
سفت و محكم.
رشته‌اي از چرم محكم در خيش شخم زني كه رابط بين يوغ و گاو آهن است. جر ائتمَك (cәr etmәk)
دعوا كردن. جر بيد (cәr bid)
نوعي از انواع درختان بيد كه شاخه‌ها و ساقه‌هاي آن محكمتر از بيدهاي ديگر است. جر-جرّي (cәr-cәrri)
دعوا طلب، ستيزه جو. جرچي (cәrçi)
دعوا كننده، جنگجو.
مدّعي، طرف دعوا. جر كار (cәr kar)
مدّعي، طرف دعوي. جر-كشه (cәr-kәşә)
جر و دعوا، كشمكش. جرلَشمَك (cәrlәşmәk)
دعوا كردن، جنگيدن. جرلي (cәrli)
طرف دعوا، مخالف، دشمن.
مسألة مورد اختلاف

چره : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
بلغم، ترشّح رحم زائو بر بدن نوزاد، مايع لزجي كه همراه جنين از رحم خارج مي شود. (← چارا2)

چره : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
تنقّلات، خوردن تخمك، پسته و امثال آن. (← چاراز)

چر : تورکجه فارسجا - قشقایی

: نام حشره‌اي كه پوست بدنش نرم، به رنگ خاكستري، زهرآگين و به شكل گياه است؛ به همين خاطر حيوانات اشتباهاً آن را مي‌خورند و بعضي مواقع مريض مي‌شوند.
مجازاً مرض حيواني، درد، بيماري. چرله‌مك (çәrlәmәk)
به بيماري مبتلا شدن حيوان. چرمه (çәrmә)
تركيب دو رنگ سفيد و خاكستري. (در مورد رنگ الاغ يا استر كاربرد دارد.) چر يئمك (çәr yemәk)
خوردن گياه چر.
اغفال شدن، فريب خوردن.
گيج حال شدن

چرْب : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
چرب، آلوده به روغن.
مجازاً به معني چاق و تنومند. چربي (çәrbi)
روغن.
آلوده به روغن، پرچرب

جرجيك : تورکجه فارسجا - قشقایی

: از گياهان معطّر دارويي و غذايي. (فا) (← كباب، كباب اوْتو)

جرگه : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
نام درختي شبيه بادام كوهي.
ساقه و سر شاخه‌هاي درختان جرگه، بادام كوهي و امثال آنها كه از ساقة اصلي جدا شده باشند.
گروه، دسته، شعبه

چره‌ك : تورکجه فارسجا - قشقایی

: چارك، يك چهارم من، وزني معادل 750 گرم. چره‌كه (çәrәkә)
چاركه، پاره آجري كه يك چهارم از آجر باشد

چرْك : تورکجه فارسجا - قشقایی

: نام درختي خاردار با برگهاي بلند و باريك

چرْك : تورکجه فارسجا - قشقایی

: زلف، گيسو. (در)

جركانلى : تورکجه فارسجا - قشقایی

: نام طايفه‌اي از ايلهاي كشكولي، عمله و رحيمي

چرَلْمَك : تورکجه فارسجا - قشقایی

: دو رنگ شدن، برگشتن و از حدقه بيرون زدن چشم. (← چال2، چالارماق)

چرَنْد : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ف)
چرند، ياوه، سخن مفت.
ياوه گو، بيهوده گو. (كلمه از مصدر «چريدن» است.)

چرقَد : تورکجه فارسجا - قشقایی

: چارقد، روسري زنانه. (← چار، چارقاد)

جرّه : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
دسته، دستة تبر و امثال آن.
دسته يا بستة نان. (← جرگه) جرّه‌له‌مك (cәrrәlәmәk)
دسته دار كردن تبر و امثال آن، دسته زدن.
دسته دسته (بسته بسته) خوردن نان، لقمة بزرگ برداشتن، هر بستة غذا را يك مرتبه خوردن

جرّاح : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ع)
جرّاح، پزشك جرّاح.
پل، معبر رودخانه. جرّاحليق (cәrrahlıq)
جرّاحي، عمل جرّاحي