Multilingual Turkish Dictionary

تورکجه

تورکجه
گچّي : تورکجه فارسجا - قشقایی

: بُز، بز ماده. گچّي امَن (gәççi әmәn)
نوعي از انواع سوسمار، بُز دوشك، بُز مُكك، بزمجه. گچّي بغيرْدَن (gәççi bәğirdәn)
نوعي درخت كه هر وقت بُزها از برگ يا ثمر آن بخورند، دل درد مي‌گيرند و فرياد مي‌كشند. گچّي بوْروغو (gәççi boruğu)
نوعي بادام كوهي كه بزها به خوردن آن بسيار علاقه‌مندند. گچّي قوزوسو (gәççi quzusu)
برّه‌اي كه شير بُز بخورد و معمولاً در ميان گلة بزها باشد. گچّي سؤكمه (gәççi sökmә) = گچّي قاناتى (gәççi qanatı)
نوعي ورزش ژيمناستيكي، بالانس زدن. گچّي قوشو (gәççi quşu)
پرستو

گنجه‌لي : تورکجه فارسجا - قشقایی

= گنجه‌يي (gәncәyi)
نام طايفه‌اي از ايل كشكولي

گدا : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
گدا، متكدّي، گدايي كننده. (اصل كلمه «گئدا» (برو) از مصدر «گئدمك» است.) گدايليق (gәdaylıq)
گدايي. گدي (gәdi)
گدا، لوس

گدا : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
معده، شكمبة گوسفند. (گله‌زن)

گديك : تورکجه فارسجا - قشقایی

: گردنه، كتل. (اصل كلمه «كرتيك» (قسمتي از كوه كه بريده شده) بوده است. ← كرت، كرتيك)

گدول : تورکجه فارسجا - قشقایی

: خر يك تا دو ساله. گدولَك (gәdulәk)
خر كوچك و كم بها

گئج : تورکجه فارسجا - قشقایی

: دير، دير وقت. گئجه (gecә)
شب، شب هنگام، دير وقت. گئجه قوْرو (gecә qoru)
در بحبوحة شب، شب محض. گئجه-گونـوز (gecә-günüz)
شبانه روز. گئجه‌لر (gecәlәr)
شبها، شبانگاهان.
نام آهنگي غم انگيز در موسيقي قشقايي. گئجه‌لي (gecәli)
هنوز از شب مانده، بامدادان. گئجه‌ليدَن (gecәlidәn)
از اواخر شب و اوايل صبح. گئجه‌ليك (gecәlik)
شبانه، متعلّق به شب. گئجه‌لين (gecәlin)
شبانه، وقت شب، بامدادان. گئجه ياری (gecә yarı)
نيمه شب، نصف شب. گئج وخت (gec vәxt)
دير وقت، دير هنگام. گئجيكمك (gecikmәk)
دير شدن، به تأخير افتادن

گئچ : تورکجه فارسجا - قشقایی

: فعل امر از مصدر «گئچمك» (گذشتن) (← گچ) گئچمك (geçmәk)
گذشتن، عبور كردن.
به آب زدن و از رودخانه عبور كردن.
صرف نظر كردن.
بخشودن، عفو كردن.
گذران زندگي. گئچن (geçәn)
عبور كننده.
زمان گذشته. گئچيش (geçiş)
نحوة گذران، شيوة زندگي

گئچّي : تورکجه فارسجا - قشقایی

بُز

گئد : تورکجه فارسجا - قشقایی

: فعل امر از مصدر گئدمك (رفتن) گئدر (gedәr)
رونده، حركت كننده. گئدر قيچ يوْخو دور. (پاي رونده ندارد.) گئدر جان-جان (gedәr can-can)
نام آهنگي در موسيقي قشقايي. گئدر-گلمز (gedәr-gәlmәz)
راه بي برگشت. گئدَري (gedәri) = گئدَرگي (gedәrgi)
رفتني، در حال رفتن. گئد-گئديش (ged-gediş)
برگشت روزگار، روز زوال و بد بختي، رو آوردن بدبختي. گئدمك (gedmәk)
رفتن، راه رفتن.
مجازاً به معني مردن.
شبيه بودن. گئدميش باباسي اوستـونه. (شبيه پدرش است.)
تمام شدن، پايان يافتن. گئدمه‌لي (gedmәli)
رفتني، در حال حركت. گئدن آتلى (gedәn atlı)
نام آهنگي در موسيقي. گئدن آغير ائل (gedәn ağır el)
نام آهنگي غم‌انگيز در موسيقي. گئدن دارغا (gedәn darğa)
نام آهنگي در موسيقي. گئدن-گلن (gedәn-gәlәn)
آمد و رفت كننده، عابر، رهگذر. گئده-گئده (gedә-gedә)
رفته رفته، كم كم، يواش يواش. گئده‌لي بري (gedәli bәri) = گئده‌لي بلي (gedәli bәli)
از زمان رفتن تا به حال. گئد-و-گل (ged-o-gәl)
آمد و رفت، معاشرت. گئد هاي گئد (ged hay ged)
روز زوال، روز بدبختي. گئديب-گلمه (gedib-gәlmә)
رفت و آمد، معاشرت. گئديش (gediş)
عمل رفتن.
نحوة راه رفتن، رفتار، روش، مرام. گئديش-گليش (gediş-gәliş)
معاشرت، آمد و رفت. گئديلمك (gedilmәk)
رفته شدن، رفتن براي ديد و بازديد. گئدين-گئدين (gedin-gedin)
رفته رفته، يواش يواش، كم كم

گئه وورماق : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
توقّف كردن حيوانات به خاطر احساس خطر و ترس.
اسهال ريختن حيوانات

گئهمَرد : تورکجه فارسجا - قشقایی

= گئهمَرْگ (gehmәrg)
نام بوته‌اي از خانوادة بادام كوهي كه مصرف دارويي دارد. (← گرگهمد)

گئهْر : تورکجه فارسجا - قشقایی

: مزة گس، احساس چسبندگي غذاهايي مانند خرمالو در دهان

گئميش : تورکجه فارسجا - قشقایی

: نقره. (← گؤمـوش)

گئن : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
پهن و گسترده.
مجازاً به معني پوست پهن و بزرگ، پوست گاو يا شتر. (فا) سيغير گئني. (پوست گاو) گئناش (genaş)
نام گياهي از خانوادة سير كه داراي برگهاي پهن و گسترده است. گئنيش (geniş)
گستردگي، وسعت. گئنيش اوزلـو (geniş üzlü)
آنكه صورت پهن و زيبا دارد

گئنْگ : تورکجه فارسجا - قشقایی

: پهن، گشاد، فراخ، وسيع. گئنگليك (genglik)
گستردگي، وسعت. گئنگ-و-بوْل (geng-o-bol)
گشاد، عريض، پهن و بزرگ

گئنَن : تورکجه فارسجا - قشقایی

= گئنه (genә)
از نو، دو باره. (گويا در اصل «يئنه» از «يئنگي» (تازه) بوده؛ گرچه كه گروهي ريشة آن را از مصدر قديمي «يانماق» (برگشتن) دانسته‌اند.) گئنه‌دن (genәdәn)
از نو، دو باره. گئنه‌ده (genәdә)
باز هم، دو باره، از نو

گئرچَك : تورکجه فارسجا - قشقایی

: حرف راست، سخن درست. (← گؤر، گؤرچك) گئرچكلَنمك (gerçәklәnmәk)
باور كردن، درست انگاشتن سخن. گئرچكلين (gerçәklin)
به راستي، حقيقتاً

گئري : تورکجه فارسجا - قشقایی

: عقب، پشت سر، دنبال. (شكل قديم كلمه «كئروْ» از بن فعل مفروض «كئمك» (عقب ماندن) است.) گئري آلماق (geri almaq)
باز پس گرفتن. گئري ايشّه‌مك (geri işşәmәk)
رو به پس شاشيدن. (مثل شاشيدن شتر)
به عقب برگشتن، ترقّي نكردن.
كار برعكس انجام دادن. گئري چكيلمك (geri çәkilmәk) = گئري داللانماق (geri dallanmaq) = گئري دؤنمك (geri dönmәk)
عقب نشيني كردن.
منصرف شدن، انصراف دادن. گئري گئدمك (geri gedmәk)
به عقب برگشتن.
لاغرتر شدن.
منصرف شدن. گئري-گئري (geri-geri) = گئرين-گئرين (gerin-gerin)
پسا پس، عقب عقب، رو به جلو امّا به طرف عقب راه رفتن. گئريله‌مك (gerilәmәk)
از سايرين عقب افتادن، از ديگران ماندن.
بيچاره تر و فقير تر شدن.
لاغرتر شدن.
به تعويق افتادن. گئرين-گئرينه دوشمك (gerin-gerinә düşmәk)
رو به عقب رفتن، عقب نشيني كردن.
وخيم تر شدن وضعيّت مالي يا مزاجي. گئرين-گئرينه سالماق (gerin-gerinә salmaq)
شكست دادن، به عقب نشيني وادار كردن

گئت : تورکجه فارسجا - قشقایی

: فعل امر از مصدر «گئتمك» (رفتن) (← گئد)

گئونه : تورکجه فارسجا - قشقایی

: نام غذايي مركّب از گندم خُرد شده، گوشت، ادويه جات و …

گئي : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
فعل امر از مصدر «گئيمك» (پوشيدن)
زيبا، خوب و دلپسند. گئيجه (geycә) = گئيچك (geyçәk)
خوب، زيبا. گئيديرمك (geydirmәk)
پوشاندن. گئيديريلمك (geydirilmәk)
پوشانده شدن. گئيسي (geysi)
لباس، پوشيدني. گئيمك (geymәk)
پوشيدن، لباس نو بر تن كردن. گئيمه‌لي (geymәli)
پوشيدني، قابل پوشيدن. گئينيكلَنمك (geyniklәnmәk)
لباس نو پوشيدن، لباس زيبا و نو به تن كردن. گئيه‌ن (geyәn)
پوشنده، آنكه لباس و امثال آن بر تن كند. گئيه‌نَك‌لي (geyәnәkli)
آنكه لباس نو و زيبا پوشده باشد. گئييلمك (geyilmәk)
پوشيده شدن. گئييم (geyim)
پوشيدني، لباس.
نحوة پوشش، پوشيدن. گئيينمك (geyinmәk)
پوشيدن، ملبّس شدن، جامه بر تن كردن

غئيب : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ع) غيب، نا معلوم، غير آشكار. غئيب اوْلماق (ğeyb olmaq)
غيب شدن، ناگهان ناپديد شدن. غئيبي (ğeybi)
آنچه آشكار نباشد.
نوعي دكمة كوچك

گئيش : تورکجه فارسجا - قشقایی

: نشخوار. (← گه‌و، گه‌وش)

غئيظ : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
غيظ، خشم، غضب.
ناراحت و دلخور. غئيظيخديرمك (ğeyzixdirmәk)
به خشم آوردن، خشمگين كردن