Multilingual Turkish Dictionary

تورکجه

تورکجه
هجمه : تورکجه فارسجا - قشقایی

: هجوم، حمله. هجمه‌لَنمك (hәcmәlәnmәk)
هجوم كردن، حمله بردن

هجَن هوْو : تورکجه فارسجا - قشقایی

: مخفّف «هاي جان هوْو» كه معمولاً به چوب بازي مردان در عروسيها گفته مي‌شود، تركه بازي. (← هوْو1)

هد : تورکجه فارسجا - قشقایی

= هد-هد (hәd-hәd)
صوتي كه معمولاً بز نر در هنگام مستي سر دهد. هدَك (hәdәk) = هده (hәdә)
طعنه و تمسخر.
تهديد و ستيزه جويي. هدكله‌مك (hәdәklәmәk) = هده‌له‌مك (hәdәlәmәk) = هدك-هدك ائدمك (hәdәk-hәdәk edmәk)
مسخره كردن.
تهديد كردن، ستيزه جويي كردن، با تكبّر و غرور سخن گفتن

حد : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
حد، اندازه
مرز، سامان. حد بور گئدمك (hәd bur gedmәk)
كوتاه ترين فاصله را طي كردن

حدّاد : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ع) نام يكي از آهنگهاي موسيقي قشقايي

هئچ : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
هيچ، هيچ و پوچ.
ابداً، به هيچ وجه. هئچ آغاجى (heç ağacı)
نام درختي با ساقه‌هاي سفيد و برگهاي شير دار و بد بو. (بعضي از طوايف به درخت «بنگارا» هم هئچ آغاجى مي‌گويند. ← بنگارا) هئچ ايشليك (heç işlik)
به درد مخور. هئچ بيري (heç biri)
هيچ يك، هيچ كس. هئچ كيم (heç kim)
هيچ كس. هئچليك (heçlik)
هيچي و پوچي.
به درد مخور. هئچنه (heçnә)
هيچ چيز. هئچنه‌ليك (heçnәlik)
به درد مخور. هئچ يئره (heç yerә)
به خاطر هيچ، به هيچ جا

هئفه ائدمك : تورکجه فارسجا - قشقایی

: بي ارزش كردن

هئگير : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (← هؤگور)

حئله : تورکجه فارسجا - قشقایی

: حيله،مكر

هئل : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2) = هئلّ (hell)
فعل امر از مصدر «هئلمك» (هئللَتمك) (تكان دادن، جنباندن.)
تلفّظي از كلمة «يئل» به معني باد.
ريزش، ريختن.
هل، فشار.
آميزش، اختلاط. (← هَل) هئلّ اوْلماق (hell olmaq)
سرازير شدن، ريختن. هئلّ ائدمك (hell edmәk)
سرازير كردن، ريختن.
مخلوط كردن. هئوری (helları) = هئللي (helli) = هئلينجاق (helincaq) = هئلينچاق (helinçaq) = هئلينچاليق (helinçalıq)
آبرك، تاب بازي.
گهواره. هئللَتمك (hellәtmәk)
به بازي واداشتن.
تكان دادن، جنباندن. هئلّه چوْقّا (hellә çoqqa)
نوعي چقّه (بالا پوش) كه پارچة آن نازك و مرغوب تر از ساير چوقّه‌هاست؛ بطوري كه با وزش نسيم هم تكان بخورد. هئلله‌مك (hellәmәk)
تكان دادن.
سرازير كردن و ريختن. هئلّوْو (hellov)
رگبار، باران تند. (از تركيب هئل (ريزش) + اوْو (آب) تشكيل شده است.) هئل هسه (hel hәsә) = هئل هئسه (hel hesә) = هئل هيسه (hel hisә)
جنبش و تكان، زمين لرزه. هئليك (helik)
آب رقيق دهان كه از كنارة لبها آويزان شود

هئل : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
هِل، از گياهاني كه داراي دانه‌هاي معطّر است

هئلْپ : تورکجه فارسجا - قشقایی

: غبغب. هئلپيز (helpiz)
غبغب آويخته، داراي غبغب. هئلپي (helpi) = هئلپين (helpin)
بزرگ و پوشالي، گشاد و پر حجم

هئميرمك : تورکجه فارسجا - قشقایی

: لاجرعه سر كشيدن. (فا) (← سومورمك)

هئن : تورکجه فارسجا - قشقایی

: فعل امر از مصدر «هئنمك» (پياده شدن) (فا) (← ائن2) هئنديرمك (hendirmәk)
پياده كردن. هئنديرمه (hendirmә)
نشيب، سرازيري. هئنمك (henmәk)
پياده شدن.
سرازير شدن، پايين آمدن. هئنيق (heniq) = هئنيك (henik) = هئنيلتي (henilti)
سرازيري، شيب.
سر فرود آمده، تعظيم كنان. هئنيلمك (henilmәk)
عمل پياده شدن

هئي : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
از اصوات ندا، هاي، هي، اي.
مجازاً به معني اتّفاق و رويدادي كه با عث هاي و هوي گردد.
از اصوات تهديد و تشر. (← هاي) هئي ائدمك (hey edmәk)
تشر زدن، تهديد كردن. هئي باراتلاماق (hey baratlamaq)
تشر زدن. هئي جار (hey car)
استمداد طلبي. هئيله‌مك (heylәmәk)
جار زدن.
تشر زدن. هئي هلئي دوْو (hey hәley dov)
كوبيدن، زير پا له كردن.
صوتي است كه در هنگام خرمن كوبي بيان مي‌كنند. هئي-هوْو (hey-hov)
هياهو، آشوب. هئي-هوْولو (hey-hovlu)
پر هياهو، جالب و ديدني. هئي-هئي (hey-hey)
آواي شادي و سر مستي.
آواز و هي هي چوپانان

هئي : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
پشت سر هم، بطور مداوم. هئي بور-هئي بور (hey bur-hey bur)
پشت سر هم.
با شتاب و عجله. هئي روْو (hey rov)
پشت سر هم، لاينقطع

هئيب : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
هيبت، شكوه، جلال.
نهيب، تشر. هئيبَت (heybәt)
هيبت، شكوه و جلال.
از نامهاي پسران. هئيبـَتلي (heybәtli)
با عظمت و با شكوه. هئيب-و-ضرب (heyb-o-zәrb)
نهيب، تشر.
كتك كاري

هئيبَتلي : تورکجه فارسجا - قشقایی

: هيبتلو، نام طايفه‌اي از ايل شش بلوكي كه گويا در اصل «آي باتلي» بوده است. (← آي‌واتلي = آي باتلي)

حئيدَر : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
حيدر در عرف تركان قديم فرشتة باد بوده كه معمولاً در هنگام خرمن كوبي و باد دادن خرمن، باد و نسيم را از اين فرشته طلب مي‌كردند؛ چنانكه در آن زمان با صداي بلند مي‌گفتند
حيدر باد! حيدر باد!
نامي از نامهاي پسران. حئيدري (heydәri)
نام آهنگي در موسيقي قشقايي

حئيف : تورکجه فارسجا - قشقایی

: حيف، افسوس

هئيگير : تورکجه فارسجا - قشقایی

: مأنوس، همخو. (← هؤگور، هؤر، هؤروک)

هئيهات : تورکجه فارسجا - قشقایی

: هيهات، كاري كه انجام و يا رخ دادن آن مشكل به نظر مي‌رسد

هئيكَل : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
اندام، هيكل، پيكر.
از بافته‌هاي زينتي كه بر گردن كودك، اسب يا شتر اندازند

هئيلان-هئيلان : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
سلّانه، سلّانه.
نام آهنگي در موسيقي

حئيران : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
مات و حيران، سرگردان.
قربان، فدا. حئيران اوْلماق (heyran olmaq)
سر گردان و مات شدن.
قربان صدقة كسي شدن